Verimlilik artıyor ama endişeler devam ediyor

Sigorta şirketlerinin neredeyse hepsi büyük oranda uzaktan çalışma modellerine geçti. Şu ana kadar alınan sonuçlar, uzaktan çalışmanın yapılan iş miktarını ve verimliliği artırdığını ortaya koyarken, özellikle ebeveynler ve işe yeni başlayanlar için yeni çözümler geliştirilmesi sistemin sağlıklı ve eşit bir şekilde devam etmesi için önem taşıyor.

Uzaktan çalışmada ticaret, iş ve çalışma süreçleri tarih ve teknolojideki küresel gelişmelerle paralel olarak şekilleniyor. İnsanlığın başına gelmiş en ölümcül salgın olan Kara Veba sonrasında iş gücünün önemli ölçüde azalması ve bu nedenle kalan insan kaynağına talebin artması Avrupa’da serflik uygulamasının miadının dolmasına ve ücretli emek modellerine geçilmesine neden olmuştu. Birinci Dünya Savaşı ve İspanyol Gribi’nin geride bıraktığı ekonomik yıkıntı ise kısa bir süre sonra İkinci Dünya Savaşı olarak patlak vermiş, savaşın sonlanmasını takiben küresel ticaret ve uluslararası şirketlerin egemen olduğu yeni bir paradigmaya geçilmişti. Yakın tarihimize bakacak olursak; Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO), 11 Mart 2020 tarihinde COVID-19’u pandemi ilan etmesinin ardından başlayan ve henüz ne zaman biteceği belli olmayan süreçle birlikte, işletmeler yoğun olarak yepyeni bir model olan uzaktan çalışma modeline geçiyor. Bu geçiş çalışanların hayatını değiştirirken, uzaktan çalışma modelinin yaygınlaşması aynı zamanda çalışanların alışkanlıklarını farklılaştırarak ekonomilerin ve planların da değişmesine yol açacak.

YENİ YÖNETMELİK DEVREDE

Türkiye bir yıldan uzun süredir COVID-19 ile mücadele ediyor. Bu dönemde şirketler de gerekli önlemleri alarak büyük oranda uzaktan çalışma uygulamalarını test etmeye başladılar. Hatta çoğu şirketin herhangi bir test dönemi olmadan direkt olarak uzaktan çalışma uygulamalarına start verdiği görülüyor. Bununla beraber, uzaktan çalışmanın bu kadar yaygınlaşması, bu konuda bir düzenleme ihtiyacını da beraberinde getirdi. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 10 Mart 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan “Uzaktan Çalışma Yönetmeliği” yeni çalışma modellerinden doğabilecek sorunların en baştan önüne geçmeyi hedefliyor.

Yönetmelik özet olarak iş organizasyonu kapsamında yapılacakların işyerlerinin dışındaki ortamlarda gerçekleştirilmesi olarak tanımlanan uzaktan çalışma modelini düzenleyen maddelerden oluşuyor. Tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddeler ile çalışanların yanı sıra bazı kamu kurumları ve milli güvenlik açısından stratejik konumda olan birimlerde hizmet verenler dışında kalan tüm işletmeler bu kurallara tabi.

YAZILI İŞ SÖZLEŞMESİ YAPILMASI GEREKİYOR

Yeni yönetmeliğe göre; işveren ile çalışan arasında işin şekli, süresi, ücreti, işveren tarafından sağlanacak iş araçları ve ekipmanlarının belirlenmesi gibi ilgili tüm konuları kapsayacak bir iş sözleşmesinin imzalanması gerekiyor. Veri koruması konusunda ise işletme kurallarının olası güvenlik açıklarından doğacak sorumlulukların belirlenmesi için açık olarak sözleşmede belirlenmesi gerekiyor. Bu önlemlere uymayan çalışanlar hakkında yaptırım uygulanabiliyor.

Diğer taraftan iş güvenliği ve iş sağlığı konusunda işverenlerin sorumlulukları bulunuyor. Eğitim ve bilgilendirilmelerin yapılması şirketler için zorunlu kılınmış durumda. Aynı zamanda, çalışanlar tarafından iş süreçlerinde kullanılacak elektrik, ısınma, internet ve diğer faturalar gibi konularda yapılacak ek ödeme ve desteklerin de anlaşma üzerinde belirtilmesi gerekiyor. Lakin; verilecek desteklerin niteliği konusunda yönetmelikte ibareler bulunmamasının çalışanlar aleyhine olduğu konusunda endişeler de iş örgütleri tarafından dillendiriliyor.

EBEVEYNLER VE YENİ ÇALIŞANLAR ZORLANIYOR

Sektör yöneticilerinden aldığımız cevaplar gösteriyor ki, uzaktan çalışma sürecinde üzerinde yoğunlaşılması gereken noktalar çocuklu çalışanlar ve işe yeni başlayanların adaptasyon süreci olarak öne çıkıyor. Bazı çalışanlar aileleriyle beraber daha fazla vakit geçirebildikleri için mutlu olsalar da, evden okula devam eden çocukların sorumluluğunu da üstüne alan ebeveynler iş performansında ve yorgunluk konusunda sorunlar yaşayabiliyor. Özellikle anne olan çalışanlarda bu durumun daha da göz önünde olduğu görülüyor.

Diğer çözülmesi gereken bir nokta da yeni çalışanların şirketlerine entegrasyonunun sağlanması ve kurum kültürünün dijital ortamda muhafaza edilmesi. Uzaktan çalışma modellerinde, iş hayatının merkezinde yer alan usta/çırak ve yeni adıyla mentor/mantee ilişkilerini kurmak zorlaşıyor. Görüşlerini aldığımız sigorta şirketleri yoğun olarak hem iş dahili hem de iş dışında sosyal faaliyetler düzenleyerek şirket için bağları sağlamlaştırıp, şirket kültürünü yeni çalışanlara yansıtmayı hedefliyor