Ücretlerin vergilendirilmesi

TÜRKİYE’DE yerleşik kişilerce yurtiçinde elde edilen gelirler esas itibarıyla kaynakta kesinti (tevkifat) suretiyle vergilendirilmektedir. (Gelir Vergisi Kanunu’nun 64. Maddesindeki diğer ücretler ile 95. Maddesinde belirtilen ücretler hariç) Örneğin, ücretini yabancı memleketteki bir işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı bu gelirini yıllık beyanname ile beyan eder ve vergilendirme buna göre yapılır.
Tevkifat suretiyle vergilendirilen ücretlerde bu vergileme bazı durumlar dışında nihai vergileme yerine geçmektedir. Ayrıca yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi söz konusu değildir. Ancak,  kişi aynı yıl içinde birden fazla işverenden ücret almışsa ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı gelir vergisi ücret tarifesinin ikinci dilim sınırını (2016 için bu sınır 30.000 TL’dir) aşıyorsa (birinci işverenden aldığı ücret de dahil) ücretlerinin tamamını yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmelidir. Gelir Vergisi tarifesi artan oranlı nitelikte bulunduğundan, yıllık beyanname ile beyan edilen gelirin tamamı üzerinden hesaplanan vergi tevkif suretiyle ödenen vergiden daha fazla olacaktır. Beyannamede hesaplanan vergiden tevkif suretiyle ödenmiş verginin düşülmesinden kalan tutar ise süresi içinde vergi dairesine ödenecektir. Bununla birlikte, ücretin yıl içinde tevkifat suretiyle vergilendirilmesinde indirimine imkan sağlanmayan ücretlinin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ait eğitim ve sağlık harcamalarının (beyan edilen gelirin %10’una kadar olan kısmı) yıllık beyannamede indirimi mümkün olduğundan, yıllık beyannamede bunların indirimine bağlı olarak daha az vergi ödenmesi mümkündür.
Halen, TBMM nde komisyonda görüşülmekte olan ve kanunlaşarak 2017 yılı başından itibaren yürürlüğe girmesi beklenen yeni Gelir Vergisi Kanunu tasarısında ücretlerin vergilendirilmesi ile ilgili bir kısım değişiklikler öngörülmektedir. Bu değişikliklerden bazılarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.
Yapılması öngörülen önemli bir değişiklik tevkif suretiyle vergilendirilen ücretlerin yıllık beyanname ile beyan edilmesinde kapsamın genişletiliyor olmasıdır. Özetlersek; tek işverenden alınmış bile olsa yıllık toplamı ücretler için öngörülen gelir vergisi tarifesinin en üst dilim sınırının 2 katını (şu andaki tarifeye göre 220.000 TL) aşıyorsa bu ücretler ayrıca yıllık beyanname ile de beyan edilecektir.
Birden fazla işverenden alınan ücretlerde; bu ücretlerin tamamının toplamı ücretlere ait gelir vergisi tarifesinin en üst dilim sınırı (halen 110.000 TL) aşmıyorsa, ücretler yıllık beyanname ile beyan edilmeyecek, ancak bu sınır aşılıyorsa hepsi beyan edilecektir.
Bununla birlikte; birden fazla işverenden alınan ücretlerde;  birden sonraki işverenden alınan ücretlerinin toplamı gelir vergisi ücret tarifesinin ikinci dilim sınırını (halen 30.000 TL) aşıyorsa (birinci işverenden aldığı ücret de dahil) ücretlerinin tamamı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir.
Tasarı 2013 yılından bugüne geldiğinden,  tasarıda ikinci dilim sınırı 26.000 TL en üst dilim sınırı (ücretlerde) 94.000 TL olarak yer almaktadır. Tasarıdaki tarifenin revize edileceğini düşünüyoruz, ancak aynen kanunlaşırsa yukarıdaki tutarların buna göre düzeltilerek dikkate alınması gerekeceğini belirtiriz.
Yıllık beyanname ile beyan edilen gelirden eğitim ve sağlık harcamalarının indirimi ise tasarıda farklı bir şekilde düzenlenmiştir. (Beyan edilen indirime esas gelirin % 15’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak kaydıyla bu harcamaların % 15 ile çarpılması suretiyle bulunan tutar beyannamede hesaplanan vergiden mahsup edilecektir)
Kurum karından yönetim kurulu üyelerine (ortaklık payına bağlı olan kısım dışında) verilecek pay tasarıda ücret olarak tanımlanmaktadır. (Mevcut düzenlemede menkul sermaye iradı kabul ediliyor) Belli şartların olması halinde uygulanan ücretlilere konut tahsisinde istisna halen konutun büyüklüğü ile bağlantılı iken tasarı ile kamu konutlarının kira bedeline bağlı bir sınırlama getirilmektedir.