Türkiye’de tavan yapan oto hasarı Avrupa’da düşüşte
Avrupa Sigorta ve Reasürans Federasyonu’nun (Insurance Europe) son araştırması, birliğe üye ülkelerdeki oto sigortalarını inceledi ve ülkeler arasındaki farklılıkları ortaya koydu. Araştırma sonuçlarını içeren rapora göre, 2005 yılında 1227 şirket oto sigortası satarken, 2013 yılında bu sayı %16 azalarak 1026’ya geriledi.
2004 ile 2014 yılları arasında, Avrupa genelindeki araç sayısı neredeyse %18 oranında arttı. Kayıtlı 334 milyon araçla Avrupa, dünyadaki en büyük oto pazarına sahip. 2013’te Avrupa’daki araçların %82’si bireysel ve ticari dört tekerli hafif (yüklü ağırlığı 3.5 tondan daha az) araçlar olurken, %8’i ağır (yüklü ağırlığı 3.5 tondan daha fazla) taşıtlar oldu. Trafiğe kayıtlı araçların %10’uysa motosikletlerdi.
HAYAT DIŞINDA EN BÜYÜK PAY OTO SİGORTALARININ
2013 yılında oto sigortaları, hayat dışı pazarındaki %27.4’lük payıyla pastanın en büyük dilimini oluşturdu. Buna karşın, son 10 yılda oto sigortalarının hayat dışındaki payının 5 puan kadar düştüğü gözlemlendi.
2013’te, Avrupa’da oto sigortalarında 123.5 milyar euro prim üretildi. 2012 yılında 124.2 milyar euro prim üretilmişti, dolayısıyla %0.8 oranında bir düşüş görüldü. 2004’ten bu yanaysa üretim %6 oranında arttı. Bu artışı, %20 oranında artan tercihe bağlı kasko tetiklerken, zorunlu trafik sigortasında üretim aşağı yukarı sabit kaldı.
HASAR AVRUPA’DA AZALIYOR
2001 ile 2009 yılları arasında, Avrupa’da oto sigortalarındaki toplam hasarda %14 oranında büyük bir artış oldu. Bu trend, 2004 ve 2005 yıllarında toplam hasarın %1.8 oranında azalmasıyla kesintiye uğradı. 2009 yılında 98.8 milyar euroluk en yüksek seviyesine ulaşan toplam hasar ödemeleri, azalma trendine girerek 2012 yılında 94.8 milyar euroya, 2013 yılındaysa 93.9 milyar euroya kadar geriledi. 2009 ve 2013 yılları arasındaki bu trend, çoğunlukla otoyollarda gerçekleşen kaza sayısındaki düşüşün bir göstergesiydi. Son 10 yılda, gerçekleşen kaza sayısı %14 oranında azaldı.
TÜRKİYE’DE ARTIYOR
2008 ile 2013 yılları arasında oto sigortalarındaki toplam hasarda artış görülen ülkeler de vardı. Hasardaki en yüksek artışlar sırasıyla Türkiye (%70), Lüksemburg (%45), Danimarka (%41) ve Polonya’dan (%33) geldi. Diğer ülkelerdeyse toplam hasar ciddi oranlarda düştü. Hasarın en fazla düşüş gösterdiği ülkelerse sırasıyla İsveç (-%52), Hırvatistan (-%46), Yunanistan (-%44), İrlanda (-%35) ve İtalya (-%20) oldu.
2008 ile 2013 yılları arasında, hasar ihbarlarında en çok azalma görülen ülke %33’le İtalya olurken, İtalya’yı ihbarlarda %30’luk bir düşüşle Yunanistan takip etti. Yunanistan’da bedeni hasarlı kazalar %19, İtalya’daysa %16 oranında azaldı. Hırvatistan, Fransa ve Kıbrıs’ta da hem hasar ihbarlarının hem de bedeni hasarlı kazaların sayısında küçülme görüldü.
AVRUPA’DA 2013 YILINDA HASAR/PRİM ORANI %78
Hasar/prim oranının Avrupa genelinde en yüksek olduğu yıl %86 ile 2009 oldu. 2004 yılında hasar prim oranı %77.7’yken, 2013’te %77.9 olarak kayıtlara geçti. 2004 yılından 2009’a kadar hasar/prim oranında görülen yüksek artış, bu dönemde toplam hasarın prim üretiminden daha hızlı büyüdüğüne işaret etti.
2013 yılında hasar/prim oranları ülkeden ülkeye farklılıklar gösterdi. Çoğu ülkede bu oran, Avrupa ortalamasına yakın ya da ortalamanın biraz aşağısındaydı. Macaristan, Almanya, Fransa ve İspanya gibi bazı ülkelerdeyse hasar/prim oranı ortalamadan çok daha yüksekti. Çek Cumhuriyeti, Yunanistan, İsviçre ve Hırvatistan gibi bazı ülkelerde de bu oran, Avrupa ortalamasının çok daha aşağısındaydı.
AVRUPA’DA ZORUNLU TRAFİK ÜRETİMİ 63 MİLYAR EURO
Federasyon’un araştırmasında, zorunlu trafik sigortası da ayrı bir bölüm olarak ele alındı. 2013 yılında, oto sigortalarında üretilen primin %57.9 oranındaki bölümü trafik sigortasından geldi. 2001 ile 2004 arasında %15 oranında büyüdükten sonra, ilerleyen 10 yıl boyunca trafik sigortasında üretilen toplam prim aşağı yukarı sabit bir seviyede kaldı. 2013 yılında, zorunlu trafik sigortasındaki toplam prim üretimi 63 milyar euro olarak gerçekleşti, 2012’ye göre üretimde %0.8 oranında hafif bir küçülme görüldü.
Araştırmada, İngiltere ve İrlanda gibi bazı pazarların verilerine ulaşılamamış da olsa, zorunlu trafik sigortası piyasalarının incelendiği 27 ülkeden 11’inin trafik prim üretiminde düşüş görüldü. Bu ülkelerden 8’inin üretiminde üç sene üst üste daralma yaşandı.
İtalya ve İspanya gibi büyük pazarların bazılarında ciddi küçülmeler yaşanırken, Yunanistan, Slovenya ve Letonya gibi daha küçük pazarlarda da daralma gözlemlendi. Yunanistan’da, trafik branşının üretimindeki düşüş %10’dan fazlaydı.
TÜRKİYE’DE BEDENİ HASARLI KAZALAR İKİYE KATLANDI
Raporda, oto sigortalarında toplam hasar içinde önemli bir kalem olan bedeni hasarlar da ayrıca incelendi. 2005 ile 2007 arasında, bedeni hasarlı kaza sayısında pek bir değişiklik olmadı. 2008 yılında bu rakam %5.4 oranında düştü ve 2013 yılına kadar yavaşça düşmeye devam etti. 2004 ile 2013 yılları arasında, bir yılda gerçekleşen bedeni hasarlı kaza sayısı %14 oranında, yani 142 bin azaldı. Bu trend özellikle Fransa, İngiltere, Hırvatistan, Kıbrıs, Slovenya, Letonya ve Estonya’daki yaklaşık %30’luk düşüşlerle kendini gösterdi. Türkiye’de ve İzlanda’daysa farklı bir trend gözlemlendi. Bu iki ülkede, 2004 ile 2013 yılları arasında bedeni hasarlı kaza sayısı ikiye katlandı.
2013 yılında, Avrupa genelinde yaklaşık 1 milyon 850 bin bedeni hasar ihbarı yapıldı. 2012 yılına göre, bu tür ihbarların sayısı %3.8 oranında azaldı. 2008’le kıyaslandığındaysa azalma neredeyse %15 oranındaydı. Bedeni hasar ihbarlarının azalmasındaki trend, trafik sigortasındaki hasar ihbarlarının azalmasıyla aynı trendi izledi.
2009’dan itibaren, bedeni hasar ihbarlarının trafik sigortasındaki hasar ihbarı sayısına oranı İtalya, Finlandiya, Almanya, İsveç ve Estonya’da düşüş gösterdi. Bu oranın zaten ortalamanın üzerinde olduğu Slovenya’da ve 2009 ile 2013 yılları arasında bu oranın iki katına çıktığı Türkiye’deyse farklı bir trend gözlemlendi. Yunanistan ve Macaristan’da da bedeni hasar ihbarlarının trafik sigortasındaki hasar ihbarı sayısına oranı artış gösterdi, ancak buna rağmen bu iki ülkedeki oranlar düşük seyirlerini korudu.
TÜRKİYE’DE BEDENİ HASARLAR SEKTÖRÜ ZORLUYOR
2013 yılında, zorunlu trafik sigortalarında üretilen toplam primde en çok artış kaydedilen ülke Türkiye oldu. Raporda Türkiye’nin ekonomik büyüme oranları, demografik yapısı ve düşük sigorta penetrasyonu sebebiyle son yıllarda sigortacıların dikkatini çektiği belirtildi. Sigorta sektöründe en önemli yer tutan branş olan zorunlu trafik sigortasında poliçe sayısı 2004 ile 2013 yılları arasında %75 oranında arttı. Raporda buna karşın, büyük miktarlara ulaşan bedensel hasarlar sebebiyle sigortacıların bu alanda ciddi zorluklar yaşadığının altı çizildi.
OTO SİGORTALARINDA EN YÜKSEK ÜRETİM ARTIŞI TÜRKİYE’DEN GELDİ
2013 yılında, 16 ülkenin oto sigortaları pazarı küçüldü. 13 ülkenin pazarı büyürken, bu ülkelerden 10’u üç sene üst üste büyüme kaydetmiş oldu. İtalya, Portekiz ve İspanya’nın da dahil olduğu bazı Batı Avrupa ülkelerinde oto sigortaları, hem 2012 hem de 2013 yıllarında daraldı. İki yıl üst üste küçülen pazarlar arasında Slovakya, Slovenya ve Çek Cumhuriyeti gibi bazı Doğu Avrupa ülkeleri de vardı. Bu ülkelerdeki küçülmenin temel sebebi, oto sigortalarındaki rekabetti. 2012 ve 2013’te Almanya, Finlandiya, İsviçre, Avusturya ve Belçika gibi bazı Batı Avrupa oto sigortası pazarlarında büyüme görüldü. Doğu Avrupa’daysa Estonya ve Romanya’da iki yıl üst üste büyüme gözlemlenirken, oto sigortası pazarı en çok büyüyen Türkiye’deyse büyümenin lokomotifi zorunlu trafik sigortası oldu.
TRAFİKTE ÖDENEN TAZMİNATIN YARISI BEDENİ HASARLARDAN
2013 yılına bakıldığında, her ne kadar bedeni hasar ihbarlarının trafik sigortasındaki hasar ihbarı sayısına oranı %14 olsa da, ödenen hasarlar açısından bakıldığında bedeni hasarlar trafik sigortasında ödenen toplam hasarın %48.4’üne denk geldi. 2013 yılında, ödenen bedeni hasarlar bir önceki yıla göre %1.6 oranında azalarak 24.2 milyar euro oldu.
AVRUPA’DA ORTALAMA BEDENİ HASAR 16 BİN EURO
2013 yılında, ortalama bir bedeni hasar 15 bin 970 euro olarak gerçekleşti. Bu miktar, 2012 yılındaki ortalama 15 bin 540 euroya göre artış gösterdi. 2008 ve 2013 yılları arasında, ortalama bedeni hasar ödemeleri %20 oranında arttı. Macaristan, Portekiz ve Çek Cumhuriyeti dışındaki tüm ülkelerde ortalama bedeni hasarda büyüme görüldü. Ortalama bedeni hasardaki artış özellikle Yunanistan (%58), İtalya (%45) ve Fransa’da (%25) oldukça yüksek seviyelerdeydi.