Sosyal devlet böyle olur: HOLLANDA
Hollanda, prim üretimi GSYİH’nin yüzde 12.6’sına denk gelen, oldukça gelişmiş bir sigorta sektörüne sahip. Vatandaşları arasında sigorta farkındalığının oldukça yüksek olduğu ülkenin sigorta sektörü, geniş bir spektrumda hayat ve hayat dışı sigorta ürünleri sunan büyük sigorta şirketlerine ev sahipliği yapıyor. 2006 yılında özelleşen ve 2013 yılında 45 milyar dolar prim üreten sağlık sektörü, hayat dışı prim üretiminin yüzde 60’ını oluşturuyor. Hollanda’dan çok daha büyük ekonomiye sahip Almanya’da toplam sağlık üretimi 39 milyar dolar seviyesindeyken, bu rakam İngiltere’de 7 milyar dolar. Türkiye’de sağlık üretimi ise sadece 900 milyon dolar.
Hollanda’da sağlık sigortası her birey için zorunlu. Genel sağlık harcamalarını kapsayan genel sağlık sigortası ve uzun dönem bakım ve tedavi masraflarını karşılayan özel sigorta olmak üzere ülkede iki çeşit sağlık sigortası bulunuyor.
Tüm Hollandılar, hükümet tarafından otomatik olarak özel sağlık sigortasıyla sigortalanıyor. 18 yaşın üstündeki her bireyin kendi sağlık sigortasını ödemesi gerekiyor. 18 yaşından küçükler ise ailelerinin sigortasından faydalanıyor. Sigorta yaptırmayanlar ise ceza ödemek zorunda kalıyor. Sigorta şirketlerinin 18 yaş üstü tüm bireylere, sağlık durumlarına bakılmaksızın küresel bir sigorta poliçesi sunması gerekiyor. Şirketler başvuruları reddetmedikleri gibi, poliçeye caydırıcı ögeler de konulamıyor. Diğer Avrupa sağlık sistemlerinin aksine, Hollanda hükümeti sağlık sisteminin ulaşılabilir olmasını sağlamak ve kalitesini kontrol etmekle yükümlü ancak, yönetiminde söz sahibi değil.
Hollanda’da sağlık sistemi 2006’da başlayan çift başlı bir sistemle finanse ediliyor. Kalıcı tedavi ve sakatlıkları kapsayan uzun süreli tedavi programları hükümet tarafından uygulanan sigorta tarafından karşılanıyor. 2009 yılında toplam sağlık giderlerinin yüzde 27’si bu sigorta tarafından karşılandı.
Kısa dönem ve genel tedaviler için ise, özel sigorta şirketlerinden yaptırılan zorunlu sağlık sigortası tarafından karşılanıyor. Bu şirketlerin, poliçelerinde, belirlenmiş bir takım tedaviyi mutlaka bulundurması gerekiyor. Bu sigorta ise toplam sağlık giderlerinin yüzde 41’ini karşılıyor.
Avrupa’nın, hatta dünyanın en olgun sigorta sektörüne sahip Hollanda’da, hayat ve hayat dışında dünyanın en büyük sigorta sektörü oyuncularından bazıları bulunuyor. Ülkenin ekonomik büyümesinin 2014 yılındaki yüzde 0.4 oranından, 2015 yılında yüzde 1.4’e çıkması bekleniyor. Yerel şirketlerin Hollanda’da geleceğe ihtiyatlı bakıyor. Bu nedenle yabancı şirketlerin Hollanda sigorta pazarına girmesi için fırsatların ortaya çıkmasının beklendiği doygun sigorta sektöründe, sigorta şirketleri arasında pazardan pay almak için sürdürülen rekabet, üretilen primlerin artmasına engel oluyor. Devam eden zorluklara ve doygun sigorta pazarına rağmen, ekonominin büyümeye başlamasıyla Hollanda sigorta sektörünün, uzun dönemde yatırımcıları çekmek için yeterli potansiyele sahip olduğu gözlemleniyor.
HAYAT SEKTÖRÜNÜN HACMİ AZALIYOR
Hollanda sigorta sektörü üç ana daldan oluşuyor: Kaza ve sağlık, hayat dışı ve hayat. Kaza ve sağlık sektöründe, prim hacmi artan sağlık hizmeti ücretleriyle paralel olarak artış gösteriyor. Hayat dışı sektörü ise son yıllarda stabil bir görünüm sergiliyor. Hayat sektörü ise 2011 yılından bu yana düşüş trendinde. Kaza ve sağlık sektörünün yüzde 92’sini sağlık sigortası poliçeleri oluşturuyor. Gerisini ise iş kazası ve sakatlık gibi nedenlerden doğan gelir kaybı sigortaları oluşturuyor.
Hayat sigortası şirketleri, müşterileri hayatta olduğu sürece emeklilik gibi ödemeler yaparken, müşterilerin ölümünden sonra da cenaze gibi işlemler için ödeme yapmaya devam ediyor. Hollanda’da çeşitli hayat sigortaları bulunuyor. Mortgage bağlantılı ürünler, sigortalıların mortgage ödeyerek evde yaşamalarına imkan veriyor. Bu sigorta, sigortalanmış partnerin ölümünden sonra da devam ediyor. Hollanda’da hayat sigortası genelde yaşlı bireylere yardım eden bir kanal olarak kabul ediliyor. Bireyler, kendi başlarına hayat sigortası yapabiliyor ya da şirketin çalışanlarını sigortalatması gibi toplu sigortalar da yapılabiliyor. Ülkede hayat sigortaları değişik şekillerde işliyor. Yatırım bağlantılı sigorta poliçelerinde, sigortalanan birey de yatırım riskini sigorta şirketi ile paylaşıyor. Bu nedenle, poliçelerin sigortalılara getirisi yüksek ya da düşük olabiliyor. Duran para bazlı yatırımlarda ise bu risk bulunmuyor.
SERMAYE YETERLİLİĞİ İSTENİLENİN İKİ KATI
Sermaye yeterliliği (solvency), sigorta şirketinin gelecek dönemdeki mükellefiyetlerinin ödeme yeterliliklerini ortaya koyan bir araç. Hollanda Merkez Bankası, gerekli olan sermaye yeterliliği miktarını belirliyor. Son yıllarda, Hollanda’nın sigorta kuruluşları belirlenen miktarın neredeyse iki katı seviyesinde sermaye yeterliliğine sahip. Ülkedeki sigorta şirketlerinin sermaye yeterliliği kriz döneminde bile belirlenen miktardan aşağıya inmedi.
KİŞİ BAŞINA DÜŞEN PRİMDE İKİNCİ
Hollandalılar kişi başına düşen prim miktarında dünyada ikinci sırada bulunuyor. Kişi başına düşen prime bakınca Hollanda en üst sıralarda bulunsa da toplam prim miktarının içinde tıbbi harcamalar da bulunuyor. Başka ülkeler, tıbbi harcamaları vergi gibi diğer yöntemlerle topluyor.
SAYILARLA HOLLANDA
Nüfus: 17 milyon
GSYİH: 800 milyar dolar
Dünya Sigorta Pazarındakı Payı: % 2.18
Prim Üretimi: 101 milyar dolar
Hayat: 26 milyar dolar
Hayat Dışı: 75 milyar dolar
Sigortacılığın GSYİH’deki Payi: %12.6
Hayat: %3.2 Hayat Dışı: %9.4 (Sağlık: %6,9)