Ödeme ve tahsilatların bankadan geçirilmesi zorunluluğu:

2013 yılında  yayımlanan 320 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu (VUK) Genel Tebliği ile; tüccarların,  serbest meslek erbabının ve defter tutan çiftçilerin gerek kendi aralarındaki ve gerekse nihai tüketicilerle yapmış oldukları işlemlerle ilgili olarak belli sınırı aşan tahsilat ve ödemelerini bankalar ve PTT aracılığı ile yapmaları ve bu kurumların düzenleyecekleri belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğu getirilmişti. Daha sonra,  aynı konuda 323, 324 ve 332 No’lu Genel Tebliğler yayımlanarak konuyla ilgili ilave açıklama ve düzenlemeler yapılmış ve sınır 8.000 TL olarak belirlenmişti.
Bu defa,  aynı konuyla ilgili olarak 24 Aralık 2015 tarihli Resmi Gazete’de 459 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği yayımlanmıştır. Genel Tebliğ metninde önceki tebliğlerden bahsedilmemekle birlikte  Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesinde “Tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğuna ilişkin olarak hali  hazırdaki 8.000 TL’lik had 7.000 TL’ye indirilmiştir. Konuya ilişkin olarak bugüne kadar yayımlanmış tebliğler bir bütün olarak ele alınmış, tevsik zorunluluğu kapsamında  olan ve olmayan tahsilat ve ödemelere tek tebliğ olarak 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği içerisinde yer verilmiştir.”
açıklaması yapılmıştır.
Genel Tebliğin bazı bölümlerini kişisel değerlendirmelerimizle birlikte aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:
Kapsam ve Tutar: Birinci ve ikinci sınıf tüccarların, serbest meslek erbabının, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarların, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin, vergiden muaf esnafın gerek kendi aralarında ve gerekse bu sayılanlar dışında kalanlarla (yabancılar dahil) yapacakları 7.000 TL’yi aşan her türlü tahsilat ve ödemelerini  (5411 sayılı Kanunda tanımlanmış) banka,  PTT  ve 6493 sayılı Kanundaki ödeme kuruluşları aracılığı yapmaları ve bu kurumlarca düzenlenmiş belgeler ile tevsik etmeleri zorunludur. (Eski tutar 8.000 TL idi)
Aynı Günde Aynı Kişi ve Kurumlarla Yapılan İşlemler: Aynı günde aynı kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerin toplam tutarının 7.000 TL’yi aşması durumunda, işlemlerin her biri işlem bazında belirlenen haddin altında kalsa bile, aştığı işlemden itibaren işleme konu tahsilat ve ödemelerin de yukarıda sayılan kurumlar aracılığıyla yapılması zorunludur.
Kısım Kısım Yapılan Tahsilat ve Ödemeler: Tahsilat ve ödemeye konu işlem tutarının 7.000 TL’yi aşması halinde, bedelin farklı tarihlerde kısım kısım ödenmesinde işlemin toplam tutarı dikkate alınacak ve her bir tahsilat ve ödeme 7.000 TL’nin altında kalsa bile, tevsik zorunluluğu kapsamında banka ve sayılan diğer kurumlar kanalıyla gerçekleştirilecektir. Örneğin düzenlenen fatura 7.000 TL’yi aşıyorsa,  ödemelerin farklı tarihlerde  yapılması ödeme ve tahsilatın banka ve sayılan diğer kurumlardan yapılma zorunluluğundan kurtarmamaktadır. Diğer taraftan, tebliğde konuyla ilgili örnekten;  yıllık sözleşme düzenlenmesi ve bu sözleşme toplam bedelinin 7.000 TL’yi aşması halinde  aylık düzenlenen serbest meslek makbuzu bu tutarın altında olsa bile toplam sözleşme bedelinden hareketle bu sözleşme ile ilgili tüm ödeme ve tahsilatların bankadan ve sayılan diğer kurumlardan geçirileceği anlaşılmaktadır. Kanaatimizce bu örnek, sözleşmeye bağlanan  faturaya bağlı diğer işlemler için de emsal olabilir.
Tebliğdeki Zorunluluk Kapsamına Girmeyen Tahsilat ve Ödemeler: Bazı kamu kurumlarının işlemlerine konu tahsilat ve ödemeler, SPK aracı kurumlarında yapılan işlemlere ait tahsilat ve ödemeler, yetkili döviz müesseselerinin döviz alım satım işlemlerine ilişkin tahsilat ve ödemeleri, tapu ve noter işlemleriyle ilgili tahsilat ve ödemeler, bazı ihale işlemleriyle ilgili teminat yatırma işlemleri.
Belgeleme (Tevsik): Tebliğ kapsamına giren tahsilat ve ödemelerin bankalar ve sayılan diğer kurumlarca düzenlenen dekont, hesap bildirim cetveli, alındı vb. ile tevsiki zorunludur. Ancak bu zorunluluk işleme ilişkin olarak fatura, serbest meslek makbuzu vb. belgeleri düzenleme zorunluluğunu kaldırmamaktadır.
Ceza: Tebliğ ile getirilen zorunluluklara uyulmayan işlemlerde (VUK Mükerrer 355 Maddede belirtilen) her bir işlem için mükelleflerden her birine işleme konu tutarın % 5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Bu ceza, anılan Maddeye göre uygulanan cezalardan az olamaz ancak  bir yıl içinde bu şekilde kesilecek cezanın toplam tutarı (2016 için) 1.100.000 TL’yi geçemez.