Kredi hayat sigortalarında BSMV istisnası uygulanmaya devam etmeli

Kredi hayat sigortalarını BSMV kapsamında değerlendiren EY Türkiye Finansal Hizmetler Sektör Lideri ve Vergi Bölümü Şirket Ortağı Levent Atakan, kredi hayat sigortalarında BSMV istisnasının uygulanmaya devam edilmesi gerektiğini belirtti.

Kredi hayat sigortalarını Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) kapsamında değerlendiren EY Türkiye Finansal Hizmetler Sektör Lideri ve Vergi Bölümü Şirket Ortağı Levent Atakan, şu açıklamalarda bulundu: “28.12.2023 tarihinde yayımlanan Torba Kanun ile Gider Vergileri Kanunu’nun 29’uncu maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi değiştirildi. Değişiklik sonrasında madde (i); “(Emeklilik sözleşmeleri, hayat sigortaları ve hayat sigortalarında ferdi kaza, hastalık sonucu maluliyet ve tehlikeli hastalıklar teminatlarının da ek teminat olarak verildiği sözleşmeler de dahil) sağlık sigortaları ile ihracata ait nakliyat sigortalarında ve 06.12.2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 57’nci maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan konut finansmanı kapsamında, kredinin kullanıldığı tarih itibarıyla üzerine kayıtlı konuta sahip olmayan tüketicilere kullandırılan konut kredileri ile bu kredilerin refinansmanı dolayısıyla yapılan sigortalarda sözleşme ve poliçe üzerinden alınan paralar” halini aldı. Yapılan değişiklik ile maddeye, BSMV istisnası uygulanması için kısaca “üzerine kayıtlı konuta sahip olmayan tüketicilere” ifadesi eklendi.

‘KREDİ FAİZLERİNE DE BSMV İSTİSNASI SAĞLANIYOR’

İlgili madde hem kapsamdaki kredilere ilişkin ödenecek faizlere hem de kapsamdaki sigorta poliçelerine BSMV istisnası sağlıyor. Maddenin gerekçesinde ise geniş bir ifadeyle istisnanın kısıtlanma amacı “barınma ihtiyacını aşan konut edinimi” olarak tanımlanıyor. İlgili gerekçe sonunda da bir genelleme yapılıp söz konusu kredi işlemlerine ilişkin yapılan sigortalar dolayısıyla lehe alınan paralar” şeklinde, şartı sağlamayan tüm poliçelerin istisna dışında olacağı gibi yorumlanacak bir ifade eklendiği görülüyor.

‘HAYAT SİGORTALARI DA BSMV’DEN İSTİSNA’

Her ne kadar ilgili gerekçedeki ifade kafa karıştırıcı olsa da yukarıdaki BSMV istisnası maddesi dikkatli okunduğunda, konut kredisinden bağımsız olarak bahse konu olan madde içinde hayat sigortaları BSMV’den istisnadır. Bu nedenle yapılan değişikliğin; istisna şartlarını sağlamayan konuta ilişkin ev, yangın ve benzeri sigortalar üzerinde etkisi olduğu yani bu poliçelerde BSMV hesaplanması sonucunu doğurduğu açıktır.

‘HAYAT SİGORTALARINDA İKİ İSTİSNA SÖZ KONUSU’

Ancak kredi hayat sigortalarında iki istisna söz konusudur. Bu düzenlemeyle bir istisna uygulaması değişse de bir diğer istisna olan hayat sigortalarının BSMV’den istisna olması durumu, aynı şekilde devam ettiğinden kredi hayat sigortalarında BSMV istisnası uygulanmaya devam edilmesi gerektiği değerlendiriliyor. Bir diğer konu da değişiklik sonucunda oluşan yeni istisnanın artık Türk vatandaşı olmayan (Örneğin, Türk vatandaşlığından Alman vatandaşlığına geçmiş bir gurbetçi) kişilere uygulanıp uygulanmayacağıdır. Yukarıda değindiğimiz üzere kanun veya kanun gerekçesinde kredi kullananın tabi olduğu ülke hüviyetine ilişkin bir düzenleme bulunmuyor. Değişiklikte referans verilen Sermaye Piyasa Kanunu maddesinde ‘Konut finansmanı, konut edinmeleri amacıyla tüketicilere kredi kullandırılması, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, sahip oldukları konutların teminatı altında tüketicilere kredi kullandırılması ve bu kredilerin yeniden finansmanı amacıyla kredi kullandırılmasıdır. Konut finansmanı kuruluşları, konut finansmanı fonları ve ipotek finansmanı kuruluşlarının bu kredilere ve alacaklara dayalı veya bunların teminatı altındaki işlemleri de bu kapsamdadır’ hükmü yer alıyor. Ancak ilgili kanunda yabancı ve Türk olarak tüketici ayrımı bulunmuyor.

‘YABANCILAR DA İSTİSNADAN FAYDALANABİLİYOR’

Konu ile ilgili 19.01.2024 tarihli Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen bir mukteza da söz konusudur. Öte yandan muktezada “Kredi başvurusunda bulunacak müşterilerin üzerine kayıtlı konut veya konut hissesi olup olmadığının kontrolünün, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün TAKBİS sistemi üzerinden yapılması suretiyle veya başka bir suretle tevsik edilerek söz konusu istisnanın uygulanması, bankaların sorumluluğundadır” açıklaması mevcut. Bu nedenle yabancıların (Türk vatandaşı olmayan kişiler) da gerekli belgelendirme yapıldığı durumda, poliçelere ilişkin BSMV istisnasından faydalanabileceğini düşünüyoruz. Bu tip bir sınırlama isteniyorsa dahi, bunun kanunda yapılması gerekir.”