Enflasyon düzeltmesi

VERGİ Usul Kanununun (VUK) Mükerrer 298/A maddesine göre; Yİ-ÜFE fiyat endeksindeki artış oranının son yılda %10, son 3 yılda ise %100’den fazla olması halinde aktifteki parasal olmayan kıymetlerin ve pasifteki parasal olmayan kaynakların enflasyon düzeltmesine tabi tutulması zorunludur. VUK’nun Geçici 33. maddesi uyarınca; 2023 yılı geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılmayacak ancak 2023 yılı sonunda şartların gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılmaksızın enflasyon düzeltmesi yapılacaktır. 2024 ve sonraki yıllarda enflasyon düzeltmesinin yapılıp yapılmayacağı VUK Mükerrer 298/A maddesindeki şartların varlığına bağlı olacaktır.

Enflasyon düzeltmesi, yeniden değerlemeden farklı olarak isteğe bağlı değildir. Zorunludur. Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini kapsamaktadır. VUK na göre yeniden değerleme 2023 yılı geçici vergi dönemlerinde yapılabilecektir. 2023 yılı sonunda ise artık enflasyon düzeltmesi yapılacağından yeniden değerleme hükümleri uygulanmayacaktır.

2023 yılı sonunda yapılacak olan enflasyon düzeltmesi, 2023 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrahını etkilemeyecektir. 2023 yılı tüm kayıtları yapılarak kar zarar ve matrah belli olduktan sonra enflasyon düzeltmesine geçilecektir. Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesinde konuyla ilgili olarak yayımlanan taslak genel tebliğe göre; 2023 yılı amortismanları da enflasyon düzeltmesi öncesi değerler üzerinden hesaplanarak gider kaydedilecektir. (Genel tebliğ, taslak halinde iken yazımız kaleme alınmış olup, Resmi Gazetede yayımlanınca bazı farklılıklar olabilir.)

Enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan düzeltme farkları geçmiş yıllar kar zararı hesabı içinde gösterilecektir. Bu şekilde oluşacak geçmiş yıl karı vergiye tabi olmadığı gibi, geçmiş yıl zararı da mahsup edilecek mali yıl zararı olarak görülmeyecektir. Ancak; 2024 yılında enflasyon düzeltmesi yapıldığında, düzeltmeye tabi kalemlerin düzeltme farkları, ilgili kalemin tutarını arttırırken karşı hesap olarak olarak dönem kar zararına gidecektir.

2024 yılından itibaren ise amortismanlar sabit kıymetin enflasyon düzeltmesine tabi tutulmuş değerleri üzerinden hesaplanacaktır. Düzeltmeye tabi tutulmuş kıymetlerin maliyeti düzeltme oranında artacağından, bu kıymetlerin 2024 yılından itibaren satışında düzeltme farkları satış karını azaltıcı etki yapacaktır.

Enflasyon düzeltmesine tabi kıymetler, kanunda belirtilen düzeltmeye esas tarihler ve değerlerden başlanarak 2023 yılı sonuna kadar Yİ-ÜFE endeksindeki artış oranında düzeltmeye tabi tutulacaktır. (Örneğin; sabit kıymetler defterlere kayıt tarihinden itibaren düzeltilecektir.) Taslak genel tebliğde; yeniden değerleme yapılmış olan sabit kıymetler için farklı düzeltme şekli benimsenmiştir. Buna göre; bu kıymetlerin enflasyon düzeltmesine esas alınacak tarihleri ve tutarları olarak, en son yeniden değerleme sonrası değerler ve tarihler dikkate alınacaktır. Örneğin; sabit kıymet Eylül 2023 sonuna kadar değerlemişse enflasyon düzeltmesine esas tarih Eylül 2023 sonu, düzeltmeye esas tutar da bu tarih itibariyle yeniden değerleme sonraki değer olacaktır.