Aktüeryal olarak iklim değişikliğinin etkisini tahmin etmek oldukça zor

2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda sektörlerin iklim değişikliğine uyumu konusunda çalışmalar yapılacağı da belirtiliyor. Küresel ısınmanın çevresel etkisi gittikçe artarken iklim değişikliğinden etkilenecek olan sektörlerin başında sigortacılık geliyor. Buna karşın birçok alanı doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen iklim değişikliği, aktüeryal hesaplamalar için hâlâ bir bilinmeyen olarak yer alıyor.    

National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) tarafından paylaşılan istatistikler ve veriler, son yıllarda iklim değişiklikleri ile birlikte yaşanan yıkıcı doğa olaylarının sayısındaki artışı da gözler önüne seriyor. İklim değişikliği ve bu sebeple ortaya çıkan istatistiki verilerin aktüeryal hesaplamalarda kullanılmasına ilişkin konuşan Aktüerler Derneği Başkan Yardımcısı Şirzat Çetinkaya şunları söyledi: “Yaşanan doğal afetler gerek çevresel, gerek sosyolojik ve gerekse finansal olarak birçok farklı alanı etkiliyor. Aktüeryal olarak iklim değişikliklerinin yaratacağı etkiyi incelemek ve tahmin etmek oldukça önemli ancak bir o kadar da zor. Çünkü iklim değişikliği, uzun süreli bir durum. Burada kısa süreli bir değişiklik ve etki mevcut değil. Dolayısıyla üç temel bilinmeyen söz konusu: Karşılaşma süresi, karşılaşma sıklığı ve karşılaşma şiddeti. Bu üç temel bileşen stokastik bir yapıda olacağı için tahmin etmek de, modellemek de kolay değil. Modellemeye esas veriye sahip olmak ve bu verinin geleceği tahminde ne kadar kullanılabileceği de düşünülmesi gereken bir diğer konu.”

‘TÜM FAKTÖRLER TETİKLENECEK’

Aktüeryal çerçeveden bakıldığında hayat, emeklilik, sağlık ve hayat dışı gibi tüm alanları ayrı ayrı etkileyecek olan faktörlerin, iklim değişikliği ile tetikleneceği vurgulayan Aktüerler Derneği Başkan Yardımcısı Çetinkaya şu örnekleri verdi: “Sıcaklık artışları ile hastalıklar değişebilir. Bu durum sağlık sigortalarını etkiler. Artan sıcaklıklar kişinin yaşama olasılığı ve süresini değiştirir. Ancak vefat eden kişilerin neden vefat ettiğine ilişkin alt detay nedenler yazılmadığı için bu durum veride gözden kaçmakta ve tespit edilememekte. Bu durum da hayat sigortalarını ve emeklilik planlarındaki projeksiyonları değiştirebilir. İklim değişiklikleri ile gerçekleşebilecek su sıkıntısı da ayrıca mortalite, morbidite varsayımlarını etkileyebilecek önemli bir etken. İklim değişiklikleri nedeniyle etkinin en hızlı ve direkt olarak hissedileceği alan tarım sigortaları. Yaşanan kuraklıklar, sıcaklık artışları verim oranlarını, mahsul kalitesini etkileyecek. Ancak bu durumların olasılığının belirlenmesi ve tahmine dönüştürülmesi de kolay değil. Ekstrem olayların modellenmesi alanında aktüerlerin kendilerini geliştirmelerine ihtiyaç olacak. İklim değişikliği ile gerçekleşecek doğal afetlerin finansal etkileri ile birlikte hayat dışı sektör etkilenecek. Yeni reasürans anlaşmaları yapılması, yeni muafiyetler konulması, yeni ürünler çıkartılması bir ihtiyaç olarak karşımıza çıkabilir. Doğal afetler neticesinde sigorta şirketlerinin sermayeleri etkilenecek ve bu durumun yönetilmesi gerekecek.”

‘SEL VE DOLU SEKTÖRDE FARKINDALIK YARATTI’

Türkiye’de sigorta sektöründe konuyla ilgili farkındalığının yakın dönemde yaşanan sel ve dolu olayları ile oluştuğunu söyleyen Çetinkaya, “Önceki yıllardan daha çok teminat çeşitlendirmelerinin, muafiyetlerin, risk prim hesaplamalarının, hasar etkisinin incelenmeye ve konuşulmaya başlanması ilk adım anlamında güzel bir başlangıç. Ancak yukarıda saydığımız üzere etki alanı geniş bir durum ile karşı karşıyayız ve artan bir eğilim ile bu konu gündemimizde olacak. Bu açıdan bakıldığında bu alana özel olarak eğilmenin gerektiğini düşünmekteyiz” dedi Aktüerler Derneği olarak iklim değişikliklerinin gündemlerimde olduğunu ve 18 Aralık’ta konuyla ilgili bir etkinlik organize ettiklerini sözlerine ekledi.