
Uçaklar neden kaza yapıyor?
Sivil havacılık sektörü geçtiğimiz yıl yaşanan kazalarla çok kez gündeme geldi. Ortalamaların üstünde seyreden kazalar çok sayıda can kaybına neden oldu. Uçak kazaları pilot hatası, teknik arızalar, hava şartları, uçuş kontrol sistemlerindeki eksiklikler, hava trafik kontrolündeki yanlış iletişim veya yanlış kule talimatları gibi birçok sebepten meydana gelebiliyor.
Geçtiğimiz yıl sivil havacılık sektöründe meydana gelen kazalar ortalamaların üstünde seyretti. Özellikle sivil havacılıkta güvenlik konusu kafalarda soru işaretleri yarattı. Peki, uçak kazalarının sıklığının artmasının sebepleri neydi? Bu soruyu yanıtlamadan önce 2024 uçak kazası istatistiklerine bir bakalım. Alman Hava Taşımacılığı Birliği’nin (BDL) ön verilerine göre 2024 yılında gerçekleşen 17 sivil havacılık kazasında 334 kişi hayatını kaybetti. Bu sayı 2023 yılında yaşanan 80 uçak kazasını 4’e katlıyor. Ancak BDL, uzun vadeli trendde ölüm sayıları azalırken yolcu sayısının arttığına dikkat çekiyor. 70’lerde bir uçak kazasında ölme ihtimalinin 264 binde 1 iken geçen yıl 13 milyonda 1 olduğunu söyleyen BDL, geçtiğimiz yıl uçmanın 70’lerde uçmaktan 53 kat daha güvenli olduğunu vurguluyor.

2024’ÜN EN BÜYÜK UÇAK KAZALARI
2024 yılının en büyük sivil havacılık kazaları Güney Kore, Brezilya, Azerbaycan, Nepal, Tayland, Kanada, Japonya ve Singapur’da gerçekleşti. Şimdi yaşanan kazalara yakından bakalım:
GÜNEY KORE: 29 Aralık 2024’te Tayland, Bangkok’tan havalanan Jeju Air’e ait 7C2216 sefer sayılı yolcu uçağı, Güney Kore’nin başkenti Seul’deki Muan Havalimanı’nda iniş takımları kapalı bir şekilde gövdesi üstüne indikten sonra duvara çarptı. 179 kişinin hayatını kaybettiği kazadan sadece 2 kabin görevlisi kurtuldu. Bu kaza, Güney Kore’nin en ölümcül kazası olarak kayıtlara geçti.
BREZİLYA: 11 Ağustos 2024’te Voepass’e ait iç hat uçuşunu gerçekleştiren 2283 sefer sayılı yolcu uçağı, Cascavel’den Sao Paulo’ya uçuşu gerçekleştirirken Sao Paulo eyaletinin kuzeyindeki Vinhedo şehrindeki bir yerleşim yerine düştü. Kaza sonucu 62 kişi hayatını kaybetti. Uçağa yetişemeyen 10 yolcu ise şans eseri kazadan kurtuldu.
AZERBAYCAN: 25 Aralık 2024 tarihinde Azerbaycan Hava Yolları’na ait yolcu uçağı Bakü’den Rusya’nın Grozny kentine uçuşunu gerçekleştirirken Rus hava savunma sistemi tarafından vuruldu. Uçak, acil inişe geçtiği Kazakistan’ın Aktau kentine düştü. Uçaktaki 39 kişi hayatını kaybederken 29 kişi kazadan sağ kurtuldu.
NEPAL: Nepal’in Katmandu şehrinden Pokhara’ya doğru uçuşa geçen Saurya Havayolları’na ait uçak, kalkış sırasında pistten çıkarak düştü. 24 Temmuz 2024’te meydana gelen kazada 1’i mürettebat olmak üzere başka bir uçağı tamir etmek için Pokhara şehrine giden 17 teknisyen hayatını kaybetti. Pilot ise kokpitin gövdeden kopması sayesinde faciadan tek kurtulan kişi oldu.
TAYLAND: Thai Flying Service Co’ya ait Cessna Caravan C208B tipi uçak (9 koltuk sayısına sahip, 980 km menziliyle 2,5 saate kadar uçuşlarda kullanılan bir Turboprob uçak), Suvarnabhumi’den Trat’a uçarken Bangkok’un 100 km güneydoğusunda düştü. 23 Ağustos’ta meydana gelen kazada 9 kişi hayatını kaybetti.
KANADA: Rio Tinto’s maden şirketi çalışanlarını taşıyan Northwestern Air uçağı, 23 Ocak’ta Fort Smith yakınlarında düştü. 4 yolcu, 2 mürettebat kazada hayatını kaybederken sadece 1 yolcu kurtuldu.
JAPONYA: Japonya’nın başkenti Tokyo’da bulunan Haneda Havalimanı pistinde yolcu uçağı ile sahil güvenlik uçağı çarpışarak pistte alev aldılar. 2 Ocak’ta gerçekleşen kazada yolcu uçağındaki 379 yolcu ile mürettebat güvenli şekilde tahliye edilirken sahil güvenlik uçağındaki 6 kişiden 5’i hayatını kaybetti, pilot ise yaralı kurtuldu.
SİNGAPUR: Londra-Singapur seferini yapan Singapur Havayolları’na ait Boeing 777-300ER tipi yolcu uçağı, 21 Mayıs’ta Myanmar hava sahasında şiddetli türbülansa girdi. Yolcular ve mürettebatın kabinde savrulduğu olayda 1 kişi kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetti, 104 kişi yaralandı. Uçak, Tayland’ın başkenti Bangkok’a acil iniş yapmak zorunda kaldı.
KAZALAR NEDEN OLDU?
Uçak kazaları birçok sebepten meydana gelebiliyor. Bu kazaların sebepleri arasında pilot hatası, teknik arızalar, hava şartları, uçuş kontrol sistemlerindeki eksiklikler, hava trafik kontrolündeki yanlış iletişim veya yanlış kule talimatları gibi çeşitli faktörler bulunuyor. Ek olarak iklim değişikliği nedeniyle artan türbülans da uçuş güvenliğini azaltan faktörlerden biri.

CHATGPT’YE SORDUK
Uçak kazalarının neden gerçekleştiğini ChatGPT’ye de sorduk. İşte bize şu cevabı verdi:
“Uçak kazalarının sebepleri şunlar olabilir:
- İnsan Hatası: Pilot, hava trafik kontrolörü ya da bakım personelinin yaptığı hatalar.
- Teknik Arızalar: Uçağın motor, hidrolik sistem veya elektriksel arızaları.
- Hava Koşulları: Fırtına, yoğun sis, şiddetli rüzgar veya buzlanma.
- Yolcu Hataları: Uçuş güvenliğine müdahale eden yolcular.
- Bakım Eksiklikleri: Uçağın periyodik bakımının aksatılması.
- Uçuş Planlama Hataları: Hatalı güzergah, hız veya irtifa seçimleri.
- Kötü Havaalanı Koşulları: Pist uzunluğu, zemin durumu veya navigasyon eksiklikleri.
- Yetersiz Eğitim: Pilot veya uçuş ekibinin yetersiz eğitim alması.
- Yapısal Hatalar: Uçak tasarımındaki hatalar veya malzeme zayıflıkları
Kazaların çoğu birden fazla faktörün birleşiminden kaynaklanır.”
29 Aralık 2024’te meydana gelen Güney Kore uçak kazasında hava güvenliği uzmanı David Learmount’a göre, bu kadar çok insanın hayatını kaybetmesinin nedeni iniş değil, uçağın pist sonunun hemen ötesinde çok sert bir engelle çarpışması. Pist etrafındaki yapılar da uçuş güvenliği konusunda dikkat edilmesi gereken başlıklardan biri.

“Tutulma sonrasında deprem ve uçak kazalarında artış gözükmekte”
Yazarlarımızdan Astrolog Cansın Adalı, uçak kazaları ve astroloji bağlantısını şöyle yorumladı: “Astrolojinin popülerleşmesi ile nasıl etkin kullanılabileceğine dair soru işaretleri arttı. Yani sağlıklı öngörülerle büyük felaketler önceden tahmin edilip önlenebilir mi? Bunun için geçmiş dönem boyunca yaşanan yangın, deprem, uçak kazaları gibi felaketlerin astrolojik haritaları çıkartılıp karşılaştırmalar yapılmıştır. Fakat öncelikle şunu hatırlamak gerekir ki, astrolojide öngörülerin doğruluk oranı %60 ila %70 arasındadır. Ve tek bir koşula dayanmak yerine (Uranüs Boğa burcundayken şöyle olur, Güneş – Plüton ile kavuşunca böyle olur gibi) birden fazla astrolojik verinin değerlendirilmesi ile öngörüler oluşturulur. Bilim insanları ısrarla Güneş tutulmaları ile deprem ve uçak kazaları arasındaki bağlantıyı reddetmektedir. Fakat oransal olarak bakıldığında tutulma sonrasında deprem ve uçak kazalarında artış gözükmektedir. Astrolojik olarak stelyum yani bir burçta 3’ten fazla gezegenin toplandığı zamanlarda da kazalarda artış tespit edilmiştir. Jenerasyon gezegenlerinin (Uranüs, Neptün, Plüton) retroları, önemli açıları ve dereceleri de uçak kazalarının tarihlerine bakıldığında dikkat çekmektedir. Yine de astrolojik olarak “şöyle bir açı/konum gerçekleşirse kaza olur” gibi bir önermede bulunamayız.”