Otomatik katılım ama nasıl?
Bireysel Emeklilik Sistemi’ne otomatik katılım için asgari katkı payının ve bekleme süresinin ne kadar olacağı ve devlet katkısının hangi çerçevede gerçekleşeceği gibi konularda çalışmalar devam ediyor. Peki, otomatik katılımı kullanan diğer ülkelerde sistem nasıl işliyor ve başarı kriterleri neler?
İngiltere’de 2012 yılında başlayan ve zorunlu işveren katkısının bulunduğu otomatik katılım sistemi, yıllık geliri 10 bin pound ve üzerindeki çalışanlar için zorunlu, yıllık geliri 5 bin 824 ve 10 bin pound arasında olanlar için ise isteğe bağlı olarak uygulanıyor. Katkı miktarları yıllık maaşın belirli bir oranı olarak belirlenmiş durumda. 2018’e kadar kademeli olarak artırılacak katkı miktarları, 2018’de en az %3 işveren katkısı olmak üzere toplam %8 katkıdan oluşacak. 2018 yılında tüm işyerleri bu sisteme dahil olacak.
Otomatik olarak plana katılan çalışan, 1 ay içinde plandan çıkabiliyor. Bir ay içinde çıkmaması halinde 2 yıl içinde yapacağı çıkışlarda kendi katkılarını dahi alamıyor. Ancak çalışan katkı payı yatırmaya istediği kadar ara verebiliyor.
Başlangıçta standart bir fona yönlenen birikimler daha sonra çalışan tarafından değiştirilebiliyor.
Amerika’daki en yaygın plan olan 401(k), 21 yaşından büyük tüm çalışanların otomatik olarak katıldığı ve işveren katkısının başlaması için şirketten şirkete değişen koşullar içeren bir plan.
Kişisel vergi matrahından indirilebilen çalışan katkıları aylık gelirin %3’ü ile başlıyor ve 5 yıllık kıdemden sonra %6’ya kadar çıkabiliyor. İşveren katkıları ise ya bire-bir eşlemeli, ya standart olarak %3, ya da çalışan katkısının belli bir oranı olarak veriliyor. Otomatik olarak plana katılan çalışan, 30-90 gün arasında plandan çıkabiliyor. Çıkmadığı takdirde, kendi katkılarına ek olarak, belirli bir hak ediş şablonuyla işveren katkılarını da alabiliyor. Birikimlerin tamamının toplu olarak çekilebilmesi içinse 59,5 yaşına kadar beklemek gerekiyor
Yeni Zelanda’da ise 18-64 yaşları arasındaki yeni işe başlayan herkes otomatik olarak sisteme dahil ediliyor. Vergiye tabi olan işveren ödemesi, çalışan ücretinin %3’ü kadar katkı sağlamakta iken çalışan, kendi ücretinin %3’ü, %4’ü veya %8’i oranında ödeme yapmayı seçebiliyor. Bu katkılara karşılık, %50 olan devlet katkısı oranında üst limit 2016 yılı için 521 dolar olarak belirlenmiş durumda.
Katılımcılar, iki ile sekizinci haftalar arasında sistemden ayrılabiliyor, ancak sekizinci haftadan sonra sistemden çıkılamıyor. Normal şartlarda, 65 yaşın tamamlanması ve sistemde en az 5 yıl kalınması halinde birikimler vergisiz alınabiliyor.
Gelişmiş ülkelerdeki otomatik katılım örnekleri incelendiğinde; işveren katkısının olması, vergi teşvikleri ve/veya devlet katkıları ile desteklenmesi, katkının kişinin maaşının bir oranı olarak belirlenmesi, otomatik katılım kapsamı için kişi gelirinin dikkate alınması, normal şartlarda emekliliğe kadar çıkış olmaması ve yatırım araçlarının serbest bırakılması gibi şartlar başarılı bir otomatik katılım sistemi için gerekli olarak görülüyor.