Küçük yatırımcının gözdesi: Robo danışmanlar

Robo danışmanlık, geleneksel finansal danışma yöntemlerine bir alternatif olarak hızla yaygınlaşmaya ve özel emeklilik fonlarının yönetiminde de sıkça kullanılmaya başladı. Özellikle düşük gelirliler ve orta sınıftan bireyler tarafından tercih edilen robo danışmanlık, düşük maliyetli bir teknolojik çözüm olarak giderek yükseliyor. OECD, yayınladığı bir raporda robo danışmanlığın faydalarını ve yarattığı riskleri inceledi.

ROBO DANIŞMANLAR 2020’DE 1 TRİLYON DOLARI YÖNETECEK

Otomatik portföy yönetimi sağlayan dijital platformlar olarak da tanımlanabilecek robo danışmanların sayısının, son yıllarda katlanarak artmış olması dikkat çekiyor. 2020 yılına kadar, bu danışmanların yöneteceği fonların 1 trilyon doları aşması bekleniyor. Robo danışmanların iş modeli, geleneksel finansal danışmanlara kıyasla daha düşük maliyetle müşterilerin daha verimli bir şekilde getiri elde etmesini sağlayacak otomasyon ve algoritmalara dayanıyor. Her ne kadar robo danışmanlık konusunda ilk adımı atanlar bağımsız oyuncular da olsa, sektördeki büyük oyuncular da ucuz bir finansal danışmanlık alternatifi sunarak rekabet edebilmek için yavaş yavaş bu alanda atılım yapmaya başlıyor.

HEM MALİYETTEN HEM VAKİTTEN TASARRUF

Robo danışmanlığın müşterilere sunduğu avantajlardan en önemlisi olarak düşük fiyatlarla ulaşılabilirlik gösteriliyor. Öncelikle robo danışmanlar, finansal danışman hizmetinin doğrudan maliyetini düşürüyor. Geleneksel bir finansal danışmanın vaktini alacak portföy görüntüleme ve denkleştirme gibi işlemler robo danışmanlar tarafından otomatik bir şekilde yapılabiliyor, bu şekilde fon yönetiminde insan müdahalesine ihtiyaç da oldukça azalıyor. Hatta robo danışmanlar, kullandıkları algoritmalar sayesinde denkleştirme ve vergi kayıplarını yönetme gibi işleri insanlardan çok daha etkili bir şekilde yapabiliyor.

Bu platformların online oluşu da göze alındığında, robo danışmanlar araştırma maliyetini ve bireylerin yatırımlarını görüntüleyerek karar vermesi için gereken süreyi de düşürüyor. Müşteriyi yönlendirmek için gereken süre de robo danışmanlar sayesinde oldukça kısalıyor. Tamamen otomatik platformlar açısından değerlendirildiğinde, müşteriler sadece 15 dakikalarını alacak bir form doldurarak hedeflerini ve risk toleranslarını robo danışmanlara aktarabiliyor. Bir kez yatırım yapıldıktan sonra, müşteriler kolaylıkla hesaplarına girerek yatırımlarının durumunu inceleyebiliyor.

FİNANSAL KATILIMI ARTIRIYOR

Bu platformlar aynı zamanda finansal katılım üzerinde de pozitif bir etki yaratıyor. Robo danışmanlık platformları genellikle kullanıcı dostu ara yüzler sunuyor, bu da kolay kullanım ve anlaşılırlık sağlıyor. Bu sayede robo danışmanlığın tabana yayılması kolaylaşıyor, finansal okuryazarlık seviyesi çok da yüksek olmayan kişiler bile bu platformlara erişerek yatırımlarını rahatça yönetebiliyor. Müşterilere basit ve anlaşılır bir dille sorular yöneltiliyor ve öneriler sunularak yönlendirme yapılıyor. Ayrıca, müşterilerin diledikleri zaman bu platformlara ulaşabiliyor olması, anlamadıkları şartları utandıkları ve baskı altında hissettikleri için okumadan kabul etmelerinin ve bilmedikleri terimleri rahatça araştırmalarının da önünü açıyor.

Robo danışmanlığın düşük fiyatlarla ulaşılabilir hizmet sunması, yatırım yapan bireylerin sayısını artırma potansiyeli taşıyor. Daha fazla birikimi yatırıma yönlendirecek olan robo danışmanların, daha yüksek getiri sağlayarak, emeklilik için yetersiz birikim yapılmasının önüne geçmesi bekleniyor. Bir Alman bankası baz alınarak yapılan bir araştırma, bankanın müşterilerine robo danışmanlık hizmetlerini kullanma daveti göndermesinin akabinde müşterilerin menkul kıymetler piyasasına katılımının belirgin bir şekilde arttığını gösteriyor. Geleneksel bir danışma hizmeti için gönderilen davetin aynı etkiyi yaratmadığı belirtiliyor.

TARAFSIZ TAVSİYELER

Robo danışmanlıkta kullanılan algoritmaların finansal tekniklere dayanması ve geleneksel bir danışmanın fikirleriyle şekillenen teorilerden uzak olması sebebiyle, müşterilere daha nesnel öneriler sunuluyor ve daha doğru bir yönlendirme gerçekleştiriliyor. Geleneksel bir danışmanın fikirleri ve aynı zamanda çıkarları, müşterilerine verecekleri tavsiyeleri de oldukça etkileyeceği için nesnellik robo danışmanlığın en önemli faydalarından biri olarak öne çıkıyor. Özellikle alacakları ücreti etkileyeceği için geleneksel danışmanların her zaman en doğru tavsiyeyi vermediği ve bu durumun da yatırım performansı üzerinde olumsuz etki yarattığı durumlar olabiliyor.

Algoritma kullanımı aynı zamanda daha istikrarlı tavsiyeler verilmesini sağlıyor. Robo danışmanların, müşterilerin hedeflerini ve risk toleranslarını değerlendirerek çıkardığı profil danışmanın çıkarlarından ya da duygusal yargılarından bağımsız oluyor, bu da daha doğru ve istikrarlı tavsiyeler verilmesini kolaylaştırıyor. Algoritmalar ayrıca, sürecin şeffaflığını artırıyor ve daha mantıklı tavsiyeler sunulmasını sağlıyor. İnsan bir danışmanın aksine, robo danışmanlardan gelecek bir tavsiyede belirsizlik olmuyor ve basit bir mantığa dayanıyor.

OECD, robo danışmanlığın avantajları olsa da, aynı zamanda beraberinde getirdiği riskler de olduğuna dikkat çekiyor. Bunlar arasında en büyük risk olarak regülasyonda çıkabilecek sorunlar gösteriliyor. Ayrıca, profili çıkarmak için robo danışman tarafından müşteriye yöneltilen soruların ne kadar etkili olacağı da tartışılıyor. Bir diğer risk olarak, robo danışmanlarda da çıkar sorunu yaşanabileceği gösteriliyor. Robo danışmanlar sadece platformlarında tanımlı finansal enstrümanlar arasından tercih yapabileceği için, bağımsız olmayan platformların müşterilerini kendi ürünlerine yönlendirebileceği ve bunun da müşteri için olabilecek en iyi sonucu vermeyebileceği ifade ediliyor. Düşük ücretlerle hizmet verilmesi her ne kadar müşteriler için olumlu olsa da, iş modelinin sürdürülebilirliği açısından bunun risk yaratabileceği düşünülüyor.

OECD’ye göre, riskler doğru bir şekilde yönetildiği sürece robo danışmanlar, özel emeklilik için yatırılan tutarların yatırıma yönlendirilme oranını, dolayısıyla da emeklilik birikimlerini artırmak açısından büyük bir potansiyel taşıyor.

Renk Özcan
renk@sigortacigazetesi.com.tr