Kasırga ve tayfun hasarları 10 yıllık ortalamayı aştı

2024 tropikal siklon sezonunun etkilerini değerlendiren Münih Re, 2024 yılı boyunca meydana gelen kasırga ve tayfunların neden olduğu toplam ve sigortalı kayıpların, son 10 yılın ortalamalarını geride bıraktığını açıkladı.

Münih Re, 2024 tropikal siklon sezonunun etkilerini değerlendiren bir rapor yayımladı. 2024 yılı boyunca meydana gelen kasırga ve tayfunların neden olduğu toplam ve sigortalı kayıpların, son 10 yılın ortalamalarını geride bıraktığını açıklayan Münih Re’ye göre, 2024 tropikal siklon sezonu, deniz yüzeyi sıcaklıklarının artışıyla daha yoğun fırtınalar ve kayıplara yol açtı. Kuzey Atlantik kasırgaları ve Kuzeybatı Pasifik’teki tayfunlar, toplamda 133 milyar dolarlık kayba yol açtı, bunun 51 milyar doları sigortalı zararlar olarak belirlendi. Öne çıkan fırtınalar arasında Helen Kasırgası ve Asya’da Yagi Tayfunu yer alıyor. İklim değişikliğinin etkisi, özellikle fırtınaların şiddetinin ve hızla güçlenmesinin artmasıyla kendini gösterdi. Bu durum, iklim değişikliğinin aşırı hava olayları üzerindeki etkisinin arttığını ve bu etkilere karşı dayanıklılık sağlamanın gerekliliğini ortaya koyuyor.

KAYIPLAR 100 MİLYAR DOLARI AŞTI

2024 yılında Kuzey Atlantik’teki kasırgalar ve Kuzeybatı Pasifik’teki tayfunlar, yaklaşık 133 milyar dolar toplam ekonomik kayba neden oldu ve bunun yaklaşık 51 milyar doları sigortalıydı. Bu rakamlar, son 10 ve 30 yıllık ortalamaların oldukça üzerinde. Ayrıca, 2024 yılı doğal afetlerden kaynaklanan sigortalı kayıplar, 100 milyar dolar eşiğini aştı ve kayıplar, son 10 yılın en yüksek ikinci seviyesinde yer aldı.

2024 yılındaki Kuzey Atlantik kasırga sezonu (1 Haziran – 30 Kasım), Kuzey Amerika’da yaklaşık 110 milyar dolar zarara yol açtı. Bu kayıpların yaklaşık 49 milyar dolarının sigortalı olduğu tahmin ediliyor. Bölgedeki kayıplar, son 10 ve 30 yıllık ortalamaların oldukça üzerindeydi (sırasıyla 67.6/30.1 milyar dolar ve 46.9/20.9 milyar dolar). 2024 yılında Kuzey Atlantik’te 18 tropikal fırtına kaydedildi. Bunlardan 11’i kasırga gücüne ulaştı ve 5’i büyük kasırga (Saffir-Simpson Kategorileri 3-5) seviyesine yükseldi, rüzgâr hızları saatte 177 km’yi (110 mil) aştı. Bu veriler, uzun vadeli ortalama değerlerin oldukça üzerinde gösterirken; 1995’ten beri Kuzey Atlantik’teki yüksek sıcaklık dönemi ortalamasını da geçtiğini gösteriyor.

Münih Re ayrıca, Kuzeybatı Pasifik’te toplam 25 fırtına kaydedildiğini; bunlardan 15’inin tayfun, 9’unun ise en yüksek şiddet kategorisinde olduğunu belirtiyor. Toplam 18 fırtınanın karaya ulaştığını ve bunların 13’ünün tayfun olarak sınıflandırıldığını vurgulayan Münih Re, bu sezonun dikkat çekici bir özelliğinin ise, Tayvan’ın Gaemi, Krathon ve Kong-Rey adlı 3 farklı şiddetli tayfun tarafından etkilenmesi olduğuna yer veriyor.

Kuzeybatı Pasifik tayfun sezonunda toplam kayıpların yaklaşık 22 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor ve bunun yalnızca 2 milyar doları sigortalı zararları kapsıyor. Bu sayı, son 30 yılın ortalamasına yakın olmasına rağmen, toplam ekonomik kayıplar uzun vadeli ortalamanın biraz üzerinde, sigortalı kayıplar ise biraz altında seyrediyor. (10 yıllık ortalama: 19.4/4.5 milyar dolar; 30 yıllık ortalama: 14.2/2.4 milyar dolar)

‘ÖNLEMLER GÜÇLENDİRİLMELİ’

Münih Re Yönetim Kurulu Üyesi Thomas Blunck konuyla ilgili olarak, “Bu sezon tropikal siklonların toplam sayısı dikkat çekici olmasa da, şiddetli fırtınaların hızlı bir şekilde yoğunlaşması ve aşırı yağışlarla karakterize edilmesi öne çıkıyor. Bu durum, giderek artan bir şekilde iklim değişikliğinin etkileriyle ilişkilendiriliyor. Ne yazık ki, Helen Kasırgası ABD’de yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine yol açtı. Gelecekteki fırtınalardan kaynaklanan can kayıplarını azaltmak için dayanıklılık önlemlerinin güçlendirilmesi hayati önem taşıyor” açıklamalarında bulundu.

BERYL KASIRGASI 42 SAAT İÇİNDE KATEGORİ 5 SEVİYESİNE ULAŞTI

YILIN EN MALİYETLİ FIRTINALARI

2024 kasırga sezonu, ikinci fırtınası olan Beryl Kasırgası ile birçok rekor kırdı. Beryl, yalnızca 42 saat içinde tropikal bir fırtınadan Kategori 5 seviyesine kadar hızla yoğunlaşarak kayıtlardaki en erken Kategori 5 kasırgası oldu. Sezonun ortası nispeten sakin geçti ve fırtına sayıları azaldı. Ancak sezonun sonlarına doğru gelen yoğun ve yıkıcı fırtınalar, kayıpları artırarak büyük can kaybı ve yıkıma yol açtı. Bu gelişmeler, iklim değişikliğinin etkilerinin tropikal sistemler üzerindeki ciddi etkisini bir kez daha gözler önüne serdi.

YILIN EN MALİYETLİ TROPİKAL SİKLONU: HELEN KASIRGASI

Helen Kasırgası, yılın en maliyetli tropikal siklonu olarak kayıtlara geçti. Eylül ayı sonunda Florida’nın az nüfuslu “Big Bend” bölgesine saatte 225 km’ye (130 mph) ulaşan rüzgâr hızıyla büyük bir kasırga olarak karaya ulaştı. Ancak Helen, rüzgâr etkilerinden ziyade Kuzey Karolina ve Georgia eyaletlerinde neden olduğu rekor yağışlarla hatırlanacak. Bu yağışlar, büyük çaplı ani sel baskınlarına yol açarak 200’den fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Toplam hasar yaklaşık 56 milyar dolar, sigortalı hasar ise 16 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.

MİLTON KASIRGASI SİGORTACILAR İÇİN 2024’ÜN EN MALİYETLİ FIRTINASI OLDU

Milton Kasırgası ise Florida’nın Sarasota kenti yakınlarında karaya çıkarak eyaletin güneybatı kıyısında ciddi rüzgâr ve fırtına dalgası zararlarına yol açtı. Toplam hasar yaklaşık 38 milyar dolar, sigortalı hasar ise 25 milyar dolar olarak tahmin ediliyor. Bu zararlar, Milton’ı sigortacılar için yılın en maliyetli fırtınası haline getirdi. Tampa’nın güneyinde yer alan yoğun nüfuslu güneybatı kıyısını vuran Milton, 200 km/s (124 mph) üzerindeki rüzgâr hızıyla güçlü bir Kategori 3 kasırgası olarak karaya ulaştı.

Milton Kasırgası’nın Tampa’nın güneyinde karaya ulaşması, yaklaşık 2 milyon nüfuslu Tampa şehrini büyük bir fırtına dalgasından korudu. Tampa Körfezi gibi alçak bölgeler, fırtına dalgalarına karşı oldukça savunmasız. Fırtına, başlangıçta öngörüldüğü gibi daha kuzeyde karaya ulaşsaydı, kayıplar çok daha yüksek olabilirdi. Ancak Milton, Meksika Körfezi üzerinde Kategori 5 seviyesine ulaşırken büyük bir dalga oluşturdu ve etkisi geniş bir alana yayıldı. Bu durum, ciddi maddi kayıplara ve bölgesel tahribata neden oldu. Milton Kasırgası, karaya ulaşmadan önce zayıflasa da, güçlü rüzgârları büyük bir fırtına dalgasını beraberinde getirdi. Bu dalga, kasırganın güneyinde 200 kilometreden (120 mil) fazla kıyı şeridini sular altında bırakarak, 2 metre (6 fit) yüksekliğe ulaşan devasa taşkınlara neden oldu. Bu durum, sahil boyunca geniş çaplı hasar ve tahribat oluşturdu.

YAGİ TAYFUNU ASYA’DAKİ EN MALİYETLİ TAYFUN OLURKEN; DÜNYA GENELİNDE İSE EN MALİYETLİ 3’ÜNCÜ TROPİKAL SİKLON OLDU.

Asya’daki en maliyetli tayfun ve sezonun dünya genelinde üçüncü en maliyetli tropikal siklonu olan Yagi Tayfunu, 7 Eylül’de Vietnam’ın kuzeyine Kategori 3 şiddetinde karaya ulaşmadan önce Filipinler, Çin’in Hainan Adası ve Guangdong eyaletinin güney ucunu etkiledi. Çin’de Kategori 4 seviyesinde rüzgâr hızlarına ulaştı. Vietnam için, 1945’te sistematik kayıtlara başlanmasından bu yana kaydedilen en güçlü tropikal siklondur. Tayfun ayrıca Myanmar’da 400’den fazla can kaybına yol açtı. Yagi Tayfunu, yüz binlerce evin yıkılmasına ve milyonlarca insanın etkilenmesine yol açtı. Toplam hasarın 14 milyar dolar, sigorta kapsamındaki hasarın ise 1 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Tayfun, büyük bir tahribata yol açarken, özellikle Filipinler, Çin ve Vietnam’ı etkiledi. Bu felaket, Asya’nın en pahalı tayfunu olarak kaydedildi.

ETKİLER GİDEREK DAHA DA BELİRGİNLEŞİYOR

İklim değişikliğinin etkileri giderek daha belirgin hale geliyor. Doğal felaketlerin sıklığı ve şiddetindeki artış, özellikle tropikal fırtınalar ve tayfunlar gibi olaylarda açıkça görülüyor. Bu durum, büyük ölçüde El Niño-Güney Salınımı (ENSO) gibi iklim olaylarının etkisiyle şekilleniyor. ENSO, fırtına sayısını etkileyerek bazı bölgelerde artışa, bazılarında ise düşüşe yol açıyor. Bu değişiklikler, iklim değişikliğine uyum sağlamak ve dayanıklılığı artırmak için daha etkili politikalar geliştirilmesini gerektiriyor. 2024 fırtına sezonunda, Kuzey Atlantik ve Meksika Körfezi’nde su sıcaklıkları, neredeyse tüm sezon boyunca rekor seviyelere yaklaştı veya rekorları kırdı; bu durum büyük ölçüde iklim değişikliğiyle ilişkilendiriliyor. Yeni çalışmalar, iklim değişikliğinin tropikal siklonların şiddeti ve neden oldukları yağış miktarları üzerindeki etkisini açıkça ortaya koyuyor. Örneğin, Milton Kasırgası’nda yapılan araştırmalar, bugünkü iklim koşullarında aşırı yağış ihtimalinin 2 kat arttığını ve fırtına gücünün %40 daha yüksek olduğunu gösterdi. Benzer bulgular, Helen Kasırgası ve bazı tayfunlar için de geçerli. Araştırmacılar, iklim değişikliğinin siklonların hızla ve daha sık yoğunlaşma eğilimi üzerindeki etkisine dair kanıtlar görüyor. Örneğin, Milton Kasırgası, sıradan bir tropikal fırtınadan, saatte 251 km’den (156 mil) fazla rüzgar hızına sahip bir kategori 5 kasırgaya yalnızca 1 gün içinde dönüştü.