Değer kaybı hesaplama yöntemi (2)

ÇOK sayıda araç sahibi trafik kazasından sonra aracında oluşan değer kaybını hesaplayan uzmanların neden farklı farklı zarar miktarı bulduğunu merak etmektedir. Geçen sayımızda Değer Kaybı için hukuksal açıklama ve mevzuatta geçerli olan uygulamalardan söz etmiştik. Bu kez bir örnek ile değer kaybını fazla teknik ayrıntıya girmeden açıklamaya çalışacağız.
Öncelikle şunu ifade etmekte yarar var: Bir araçta değer kaybından söz edilebilmesi için Trafik Poliçesi genel şartları ekinde belirtilen istisnaların dışında meydana gelen zararlar tazminata konu olabilmektedir. Poliçede belirtilen istisnaların bir kısmının ise Danıştay tarafından iptal edildiğini de geçen sayımızda özellikle vurgulamıştık.
Genel olarak söylemek gerekir ise; değer kaybında mekanik (hareketli) parçalar ile cam, lastik, hava yastığı, far, sinyal, döşeme aksamı hasarları göz önüne alınmıyor. Hesaplamada esas alınan zararlar; kaynaklı yani ısıl işlem gören parçalar, perçinli, civatalı parçalar, düzeltme yapılan parçalar, değişen ve boyanan parçalar
Diğer önemli bir nokta olan 165.000 kilometreyi aşan araçlarda formül sonucu değer kaybı olmayacağı uygulaması var ki, bu uygulamaya neden iştirak etmediğimizi de açıklamak isteriz. Bir aracın uzun kilometre yapması kaza sonucu değer kaybetmeyeceği anlamına gelmez.
Son model ve fakat iş gereği zorunlu olarak fazla km yapan araç gereği gibi onarılsa bile pazara çıktığında km’den değil öncelikli olarak kaza yaptığı için alıcılar üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır. Diğer bir anlatım ile aracın bir kez kazaya uğraması ikinci el pazarında o araç için olumsuz bir olgudur. Nitekim yüksek km’li bir aracın da değer kaybına uğrayacağı yönünde Yargıtay’ımızın örnek kararları bulunmaktadır.
Şimdi değer kaybı hesabına bir örnek verelim: Kazada zarar gören parçalar ve diğer bilgiler;
Sağ ön çamurluk değişim ve boyası, Sağ ön kapıda onarım ve boya, Aracın Piyasa rayiç değeri: 48.000.-TL, aracın Km’si: 29.927 Km…. Matematiksel formülde kullanılan tanımları yaptıktan sonra hesaplamaya geçeceğiz
T1 = Kaynaklı parçada değişim = Örnek kazada kaynaklı parça değişimi yok
T2 = Kaynaklı parçada düzeltme = Örnek kazada kaynaklı parça düzeltme yok
T3 = Listede olmayan parçalar = 1 Ad.ön çamurluk değişimi, 1 Ad.kapı düzeltme
T4 = Boyanması gereken 2 parça = Sağ ön çamurluk – Sağ ön kapı
T3 = 1 ad.ön çamurluk için değişim katsayısı: 1
[1 ad.x1(sabit çarpan) x 48.000.-TL (piyasa rayiç değeri) /100= 480.-TL]
1 ad.kapı düzeltmesi için katsayı: 1,2
[1 ad.x1,2(sabit çarpan) x 48.000.-TL (piyasa rayiç değeri) /100= 576.-TL]
T3’ün değeri: 1.056.-TL
T4 için 2 adet boya söz konusudur. Boya için sabit katsayı:0.75
[2 ad. Boya x 0.75(sabit çarpan) x 48.000.-TL (piyasa rayiç değeri) /100= 720.-TL]
T1(0) + T2(0) + T3(480.-TL) +T4(1.056.-TL)Toplamı = 1.760.-TL değer kaybı hesaplanmaktadır. Ancak, örnek olayımızda aracın Km’si 29.297 ve de poliçe ekindeki temel kriterde 15.000 Km’yi aşan araçlar için bir düşüm yapılması söz konusu olduğundan düşülecek bedelin bulunması gerekmektedir. Formüle göre düşüm hesabı da şu şekilde yapılmaktadır.
T3+T4 (mevcut Km’den 15.000 km sabit km düşümü) poliçedeki formülde sabit olarak alınan 75.000 Km /2
1.776.-TL (29.927 Km -15.000 Km) 14.927 Km /(sabit sayı)75.000 = 176.-TL
2
1.776.-TL – 176.-TL = 1.600.-TL Değer kaybına esas olacak tazminat miktarı.
Önümüzdeki sayıda kaynaklı parçalar, onarılan parçalar, kaporta parçaları değişim ve boyanın (T1+T2+T3+T4) olduğu bir örnek üzerinden değer kaybı hesabını aktarmaya çalışacağım.