BES’in 30’uncu yılını hayal edelim…

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) bundan tam 15 yıl önce 27 Ekim 2003 tarihinde hayatımıza girdi. Şöyle kısaca o günlere dönersek; tam olarak ne olduğu anlaşılmayan sistemde yolculuk 11 şirket ile başlamıştı. İlk veriler 31 Aralık 2003 tarihinde yayınlandı. 15 bin 245 kişi ve 5.9 milyon lira fon büyüklüğü…Bir yıl sonra ise gelinen nokta gelecek adına büyük umutlar veriyordu. 31 Aralık 2004 tarihi itibarıyla sisteme 314 bin 257 kişi dahil olmuş ve fon büyüklüğü 288 milyon lirayı aşmıştı. İlk yıllarda sigorta şirketleri içinde bir birim gibi anlaşılan BES şirketleri ilk 5 yılın sonunda önemli finansal büyüklüklere ulaşmaya başlarken, 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla sisteme dahil olan kişi sayısı 1 milyon 745 bin 354, fon büyüklüğü ise 6.3 milyar lirayı aştı. Söz konusu yıllarda sektöre yabancı sermayeli şirketler de yoğun ilgi göstermeye başlamış; Hollandalı Aegon, Fransız Groupama, İngiliz Aviva gibi şirketlerin yatırımları ile BES hızla popülerlik kazanmıştı. Büyüyen fon yapısı devletin de dikkatini çekmeye başlarken, sistemi daha hızlı büyütme amacıyla 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren yepyeni bir dönem başlamış ve yüzde 25’lik doğrudan devlet desteği ile sistemin 10’uncu yılı sonunda katılımcı sayısı 4 milyon 143 bini, fon büyüklüğü ise 25 milyar lirayı aşmıştı. Şirket sayısı da 17’ye ulaşmıştı. 10 yılın sonunda gelinen durum sevindirici ve gelecek adına hedefleri daha da yukarı taşırken, bu hafta BES’te 15’inci yılı geride bırakmaya hazırlanıyoruz.

Emeklilik döneminde insanların refah düzeylerini yükseltmeyi hedefleyen ve aynı zamanda ülke ekonomisine uzun vadeli kaynak sağlayarak önemli bir görevi yerine getirmenin mutluluğunu yaşayan BES’te, bilindiği gibi 1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla 18-45 yaş arasındaki tüm çalışanları kapsayan Otomatik Katılım Sistemi (OKS) başladı. Ekim 2003’te gönüllü başlayan yapının yanına 2017 yılı itibarıyla ikinci bir yapı daha eklenmiş oldu. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin 12 Ekim 2018 tarihli verilerine göre Gönüllü BES’te katılımcı sayısı 6 milyon 916 bin 302 kişiye ulaşırken, devlet katkısı ile birlikte toplam fon büyüklüğü 86 milyar liraya ulaşmış durumda. Emekli olan sayısı da 84 bin kişiyi aştı. Yılsonu itibarıyla 2’nci yılını tamamlamaya hazırlanan OKS’de ise fon büyüklüğü 4 milyar lira, çalışan sayısı da 5 milyon 3 bin 756 kişiyi buldu. OKS’de son basamak olacak ‘10 ve daha az çalışanı bulunan özel sektör’de 1 Ocak 2019’dan itibaren sisteme giriş yapacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından kısa süre önce açıklanan Yeni Ekonomi Programı (2019-2021) kapsamında ise çalışanların işverenleri aracılığıyla BES’e otomatik katılım uygulamasının yeniden yapılandırılarak daha sürdürülebilir hale getirilmesi (sistemden çıkış şartının 3 yıla uzatılması gibi) planlanıyor. Kısaca anlattığımız şekliyle, gelinen durum büyük bir başarıyı gösteriyor.

18 şirketle yolculuğuna büyük umutlarla devam eden BES’te şöyle bir 30’uncu yıl nasıl olur diye hayal etsek…