2024 en sıcak yıl olarak kayda geçti

Copernicus İklim Değişikliği Servisi’nin Küresel İklim Özeti 2024 raporuna göre 2024 yılı sıcaklıkları, sanayi dönemi öncesi seviyenin 1,5°C üstüne çıkan ilk yıl oldu.

Copernicus İklim Değişikliği Servisi’nin (C3S) yayınladığı Küresel İklim Özeti 2024’te geçtiğimiz yıl sıcaklığının sanayi dönemi öncesi seviyenin 1,5°C üstüne çıkan ilk yıl olduğu belirtiliyor. Küresel sıcaklıkların yanı sıra sera gazı seviyeleri ile hava ve deniz yüzeyi sıcaklılarında kırılan rekorlar sel, sıcak hava dalgaları ve orman yangınları gibi olayların yaşanmasına neden oldu. Bu aynı zamanda insan kaynaklı iklim değişikliğinin hızlanan ve şiddetlenen etkisini de vurguluyor.

Rapordan yayınlanan sıcaklık istatistiklerini incelediğimizde dünya, 1991-2020 yıllarına kıyasla 0.72°C daha ısınırken Avrupa 1.47°C, Kuzey Kutup Bölgesi (Arktik) 1.34°C ve kutup dışı okyanus 0.51°C ısınmış. Veriler, son 85 yılın en yüksek sıcaklıklarına ulaşıldığını ortaya koyuyor (Kuzey Kutup Bölgesi hariç, 2024 yılında 4’üncü en yüksek sıcaklık değerine ulaşmış).

2024 yılı küresel ortalama yer sıcaklığı öne çıkanlarına bakacak olursak;

• 2024 yılı, küresel sıcaklık kayıtlarındaki en sıcak yıl oldu.
• 2024 yılında küresel ortalama sıcaklık 15,10°C’ye ulaştı. Bu değer 2023 yılındaki bir önceki en yüksek yıllık değerden 0,12°C daha yüksek.
• 2024 yılı, hem 1991-2020 ortalamasından 0,72°C daha sıcak hem de sanayi öncesi seviyeden 1,60°C daha sıcak olarak kayıtlara geçti. Böylece 2024 yılı, 1,5°C üzerine çıkan ilk takvim yılı oldu.
• Son 10 yıl, kayıtlara geçen en sıcak 10 yıldı.
• Ocak-Haziran 2024 arasındaki her ay, bir önceki yılın ilgili ayından daha sıcak oldu. Ağustos 2024, Ağustos 2023’teki rekor sıcaklığa eşken Temmuz’dan Aralık’a kadar her ay, 2023’teki ilgili aylardan sonra yılın en sıcak ikinci ayları oldu.
• 22 Temmuz 2024 tarihinde, günlük küresel ortalama sıcaklık 17,16°C ile yeni bir rekor seviyeye ulaştı.

DENİZ YÜZEYİ SICAKLIĞINDA REKOR

2024 yılında, kutup dışı okyanus üzerindeki yıllık ortalama deniz yüzeyi sıcaklığı (SST), 1991-2020 ortalamasının 0,51°C üzerinde, 20,87°C ile rekor seviyeye ulaştı. Kutup dışı SST, Mayıs 2023’te başlayan aylık rekorlar serisini takip ederek Ocak-Haziran 2024 döneminde yılın en yüksek seviyelerine ulaştı. Temmuz-Aralık 2024 arasında SST, 2023’ten sonra en sıcak ikinci ay oldu. 2024 yılı, 2023 yılında başlayan El Niño olayının (ENSO) sona erdiği ve daha nötr/La Niña koşullarına doğru geçişin yaşandığı bir yıl oldu. Çoğu okyanus havzasında ortalamanın üzerinde SST’ler kaydedilirken Kuzey Atlantik, Batı Pasifik ve Hint Okyanusu’nda rekor değerlere ulaşıldı.

2024 AVRUPA’NIN EN SICAK YILIYDI

2024 yılı, 10,69°C ortalama sıcaklık ile Avrupa için kayıtlara geçen en sıcak yıl oldu. Bu rekor, 1991-2020 referans dönemi ortalamasının 1,47°C ve 2020’de kırılan bir önceki rekorun 0,28°C üstünde. Avrupa’da ilkbahar (Mart-Mayıs) ve yaz (Haziran-Ağustos) mevsimlerinin ortalama sıcaklıkları, 1991-2020 ortalamasının sırasıyla 1,50°C ve 1,54°C üzerinde gerçekleşerek kayıtlara geçen en yüksek sıcaklıklar oldu. 2023 ve 2024 yıllarındaki sıcaklıkların başlıca nedeni orta, doğu ve güneydoğu Avrupa’daki rekor sıcaklıklar.

Isı stresinde rekor kırıldı

2024 yılında, karanın %61’i ‘güçlü ısı stresi’ (32°C’yi aşan hissedilir sıcaklık) ile ortalamadan daha fazla gün yaşadı. Bununla birlikte Avustralya’nın bazı bölgeleri, Kuzey Afrika, Orta Doğu ve ABD’nin batısı gibi bölgelerin bazılarında ortalamadan daha fazla ‘aşırı sıcak stresi’ görülen günler oldu. 2024’te kaydedilen en yüksek hissedilir sıcaklık değeri Cezayir’de (59,1°C) görüldü. 2024’te dünyanın ısı stresinden etkilenen bölgesi yılın büyük bölümünde ortalamanın üzerindeydi. 10 Temmuz 2024’te, dünyanın ‘kuvvetli’ ila ‘aşırı sıcak stresi’nden etkilenen alanı yaklaşık %44 ile zirve yaptı. Bu rekor, kayıtlardaki herhangi bir günde dünyanın bu derecede sıcak stresinden etkilenen en büyük alanı. Ağustos 2023’te de %43 ile benzer bir zirve yaşandığını da belirtmek gerek. 1991-2020 referans dönemi baz alındığında yıllık ortalama maksimum değer %39 civarında.