BES sözleşmeleri sayıca tahminlerin altında kaldı
Bireysel Emeklilik Sistemi hakkında birçok bilgi ve analizin yer aldığı, Emeklilik Gözetim Merkezi’nce hazırlanan Bireysel Emeklilik Sistemi Gelişim Raporu’nun 2015 yılına ilişkin sayısı yayınlandı. Rapora göre 2015 yılında yeni kurulan 1 milyon 939 bin 690 sözleşmenin %67.7’si bireysel, %23.7’si gruba bağlı bireysel, %8.5’i ise işveren grup emeklilik sertifikalarından oluşuyor.
2015 yılı içerisinde yeni kurulan sözleşmeler dikkate alındığında, sözleşmesi varken yeni bir sözleşme alan katılımcı sayısı 367 bin 669 iken, sisteme ilk kez giren katılımcı sayısı 1 milyon 242 bin 223 olarak gerçekleşti.
2015 yılı içerisinde katılımcılara ödenen 2 milyar 465 milyon lira devlet katkısı tutarının, 1 milyar 917 milyon lirası bireysel, 548 milyon lirasıysa gruba bağlı bireysel sözleşmelere ödendi. 2015 yılında yapılan devlet katkısı ödemesiyle birlikte, yılsonu itibarıyla katılımcılara ödenen toplam devlet katkısı tutarı 5 milyar 702 milyon liraya ulaştı. Katılımcıların yaş aralıklarına göre ödenen devlet katkısı tutarlarında en küçük payın yaklaşık 79 milyon lirayla 25 yaş altındaki katılımcılarda, en büyük payın ise 851 milyon lirayla 35 – 44 yaş aralığındaki katılımcılarda olduğu görülmektedir.
Sözleşme başına ödenen devlet katkısı tutarı 2014 yılında ortalama 440.8 lirayken, bu tutar 2015 yılında 468.5 liraya yükseldi. Devlet katkısı alanların içinde 2015 yılında sisteme girenler, 387.2 milyon lira devlet katkısı alarak 2015 yılında ödenen tüm devlet katkısının yaklaşık %6.8’ini aldı.
Fon büyüklüğünün fon grupları bazında dağılımına bakıldığında ise, Esnek Fonlar %33.2 ile en çok paya sahip. Bu oranı, Türk Lirası Cinsinden Kamu Borçlanma Fonları %30.3’lük, Likit Fonlar %11.6’lık, Standart Fonlar %9’luk ve Hisse Senedi Fonları ise %7.4’lük oran ile takip ediyor.
Raporun bir başka bölümünde, 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla 27 bin 745 kişinin birikimlerini düzenli ödeme ya da toplu olarak alarak emeklilik hakkını kullandığı belirtiliyor. Emeklilik hakkını kullanan katılımcıların, emekliliğe hak kazanan katılımcılar içindeki payının %44 olduğu, %56’lık bir kısmının ise emeklilik hakkını elde etmesine rağmen sistemde birikim yapmaya devam ettiği vurgulanıyor.
Emeklilik hakkını kullananlara yapılan ödeme tutarlarına bakıldığında, ortalama birikimin yaklaşık 78 bin lira, ortanca birikimin uzun bir süredir 35 bin lira olduğu ve emeklilerin %75’inin 20 bin 700 liranın üzerinde emeklilik ödemesi aldığı görülüyor. Ancak tabii ki bu ortanca birikimlerle emekli olanlar, henüz sistemin “emeklilik” değil “biriktirme” aşamasında olduğunun bir göstergesi.
Raporun 2016 Yılı Sektörel Beklentiler bölümünde 2016 yılında sisteme girecek katılımcı adedine ilişkin sektör beklentilerine baktığımızda en muhtemel tahminlerin ortalaması 1 milyon 657 bin 939, kötümser tahminlerin ortalaması 1 milyon 499 bin 21, iyimser tahminlerin ortalaması ise 1 milyon 822 bin 31 kişi. 2016 yılı sonunda ulaşılacak fon tutarında ise en muhtemel tahminlerin ortalaması 53 bin 185 milyon lira civarında. Öte yandan, 2015 yılına ilişkin tahminler ile gerçekleşmeleri karşılaştırdığımızda, kurulan sözleşme adedi, en muhtemel tahminlerin 25 bin adet gerisinde kalarak 1 milyon 985 bin 10 adet olarak gerçekleşti. Rapora Emeklilik Gözetim Merkezi’nin web sayfasından ulaşılabilir.