İşsizlik maaşından faydalanmak için ne gerekiyor? Kısa Çalışma Ödeneği nedir?

Koronavirüsün çalışma dünyasını da etkilemesiyle beraber hükümet tarafından devreye alınan kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) uygulaması ile işsizliğin artışının önlenmesi hedefleniyor. Bu konuda en çok merak edilen konu ise kısa çalışma ödeneği başvurusunun nasıl yapılacağı ve kimlerin bu ödenekten faydalanabileceği.

Covid-19 salgınının etkisini artırmasıyla sosyal izolasyonun hayati önem kazandığı bu zor günlerde hükümet, özel sektörde istihdam sürekliliğini sağlamak için kritik bir adım atarak kısa çalışma ödeneğini devreye aldı. Önemli avantajlar getiren bu uygulama, işverenin de zor dönemlerde çalışanlarını kaybetmesini engelliyor. Uygulamanın detaylarını, başvuru şartlarını ve miktarının ne kadarının devlet tarafından karşılanacağını bu dosya içerisinde derledik.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ NEDİR?

Kısa çalışma ödeneği, işverenin haftalık çalışma sürelerini en az üçte bir oranında azaltması, faaliyetini tamamen ya da en az dört hafta süreyle durdurması hallerinde devreye alınıyor. Üçte bir oranında azaltması demek, 6 iş günü çalışmanın yapıldığı işyerinde 4 gün çalışma yapılmaması anlamına geliyor. Bu kapsamda da işçilere KÇÖ ödeniyor ve sağlık sigortası primleri karşılanıyor. Bunların hepsi de İşsizlik Sigortası Fonu’ndan ödeniyor. Bu kapsamda işçilere KÇÖ ve genel sağlık sigortası primi ödenmesi sağlanıyor.

FAYDALANMAK İÇİN NE GEREKİYOR?

Uygulama ile işverenin mevcut istihdamı koruması ve bu dönemde işçi çıkarmamasının sağlanması hedefleniyor. Ayrıca iş yerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığının veya durduğunun İŞKUR’a bildirilmesi gerekiyor. Daha sonra görevlendirilen müfettişlerce yapılan uygunluk değerlendirmesi sonucunda işyerinin bu durumlardan etkilendiği tespit edilirse, uygulamaya yeşil ışık yakılıyor. Ödenekten faydalanacak işçiler için de bazı şartların yerine getirilmesi gerekiyor. İşçiler için aranan koşul ise son 3 yıl içinde en az 450 gün priminin bulunması ve son 60 gün hizmet akdi ile bir işverene bağlı çalışılması.

UYGULAMADA SON TARİH NEDİR?

Uygulamada şu an için bir son tarih belirlenmiş durumda. Yapılan düzenlemeye göre 30 Haziran 2020 tarihine kadar geçerli olan uygulamanın ihtiyaç olması halinde uzatılabilmesi olasılıklar dahilinde.

ÜCRETİN NE KADARI ÖDENİYOR?

KÇÖ ile çalışanlara, en son eline geçen aylık prime esas kazancının günlük brüt tutarının yüzde 60’ı ödeniyor ve en yüksek ödenecek tutar aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini (4 bin 414 lira) geçemiyor. Buna göre de çalışana damga vergisi düşüldükten sonra en düşük 1.752 lira ile en yüksek 4 bin 380 lira arasında KÇÖ ödenecek. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işveren istediği halde devletin ödediğinin üzerini tamamlayabilecek. Yani, kısa çalışma ödeneği ile çalışanın maaşının yüzde 60’ını devlet karşılarken, kalan yüzde 40’ını da işveren çalışana ödeyebiliyor.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?

Virüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işverenler, Kısa Çalışma Talep Formu ile Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesini bağlı olduğu İŞKUR biriminin elektronik posta adresine, elektronik posta ile başvurabiliyor. Başvuruların işyerine gidilmeden de belge üzerinden hızlı bir şekilde sonuçlandırılabilmesi için virüsten olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden belgelerin başvuruya eklenmesi gerekiyor. İŞKUR, gerektiğinde işverenle irtibata geçerek, ilave belgeler talep edebiliyor. İşverenlere, başvurusunun alındığı yine elektronik ortamda bildiriliyor. İşverenin talebi İŞKUR’a bağlı iş müfettişler tarafından başvuru evrakları üzerinden değerlendiriliyor. Kamu kurumları tarafından faaliyeti durdurulan işyerlerinin ödenekten yararlanması için yapılacak incelemede işyerlerinin kısa çalışma ödeneği kapsamına girip girmediğine bakılıyor. Faaliyetini kendi durduran işyerlerinde ise yapılacak uygunluk tespiti incelemesinde virüs nedeniyle faaliyetin durdurulduğunun belgelenmesi yeterli oluyor. Yapılan inceleme sonucunda işverenin ödenekten yararlanmasına onay verildiğinden, bu durum işverene elektronik postayla bildiriliyor, işveren de bu durumu işyerinde çalışanlarına bildirmekle yükümlü. Daha sonra işveren çalışanlarının listesini (kısa çalışma bildirim listesi) güncelleyerek İŞKUR’a elektronik ortamdan iletiyor.

70 BİN FİRMA BAŞVURDU

İçişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre Türkiye’de yaklaşık 150 bin iş yeri salgın nedeniyle geçici olarak faaliyetlerine ara verdi. Alınan tedbirler kapsamında 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği“ maddesi gereğince geçici olarak iş yerleri kapanan çalışanlara İşsizlik Sigortası Fonu’ndan kısa çalışma ödeneği sağlanacağı duyuruldu. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ödenek için şu ana kadar 70 bine yakın firmanın başvuru yaptığı açıklandı.