Pandemiye karşı en iyi maske hangisi?
COVID-19’un yayılmasını önlemenin en etkili yolu maske takmaktır.
COVID-19 ile birlikte hayatımıza maske kavramı girdi ve mart ayından bu yana birçok çeşit yüz maskesi piyasaya sürüldü. Maskelerle ilgili birçok açıklama yapıldı. Peki taktığınız maskeler sizi gerçekten koruyor mu? Sağlık hizmetlerinde kullanılan N95 solunum maskeleri ve cerrahi maskeler hakkında çok sayıda araştırma yapılsa da, tıbbi olmayan maskeler hakkında bilinen çok az şey var.
ABD’de yapılan bir araştırmada maske takan kişi siyah bir kutuya doğru konuştu. Kutunun bir tarafından yansıtılan lazer ışını, yeşil bir ışık tabakası oluşturdu ve kutunun arkasına yerleştirilen bir kamera, konuşmacının maskesinden geçen solunum partiküllerini videoya kaydetti. Araştırmacılar 14 farklı yüz maskesini test etti. Ve her test için yaklaşık 40 saniyelik video kaydedildi. İlk 10 saniye temel olarak kullanıldı. Sonraki 10 saniyelik aralıkta konuşmacı “Sağlıklı kalın” ifadesini beş kez tekrarladı. Bunu 20 saniyelik bir gözlem dönemi izledi. Ekip, çalışmadayı her maske ve materyal için ayrıca bir defa da maskesiz kontrol denemesi için 10 kez daha denedi. Araştırmacılar tarafından yazılan bilgisayar algoritması, her videodaki solunum partiküllerinin sayısını saydı. Bu yapılan araştırma ile birlikte, maskelerin büyük farklılıkları ortaya çıktı.
N95 maske, %0.1’in altında damlacık iletimi ile en iyi olduğunu kanıtladı ve bu maskelerin solunum damlacıklarının yaklaşık %99’unun bulaşmasını engellediği açıklandı. Fakat çoğunlukla sağlık çalışanlarının kullandığı bu maskenin sınırlı sayıda bulunması nedeniyle sağlık çalışanlarına nazaran daha düşük risk grubunda olanlar için önerilmediği belirtildi.
Bulaşmanın %95’inden fazlasını engelleyen bir diğer maske ise üç katmanlı cerrahi maskeler oldu. Aynı zamanda iki katmanlı pamuklu maskenin performansı da yeterli bulundu. Uzmanlar pamuklu maskelerin neredeyse cerrahi maskeler ve N95’ler kadar iyi olduğunu belirtti.
Taktığınız herhangi bir maskenin hiç maske takmamış olmaktan daha iyi olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Bazı insanlar bu iş için üretilmiş maskeler yerine bez maske, bandana ve boyunluk kullanıyor fakat yapılan bu deneyde takılan bandana, konuşmacının solunum damlacıklarının yalnızca %50’sini bloke ederken, boyunluk kullanmanın durumu daha da kötüleştirebileceği belirtildi. Boyunluğun, konuşmacının solunum partiküllerini küçülttüğünü ve hava yoluyla bulaşma riskini artırdığı açıklandı.
COVID-19’da toplam bulaşmaların tahmini olarak %50’si insanlar herhangi bir semptom geliştirmeden önce gerçekleşiyor. Maske takmak, farkında olmadan enfeksiyonu yayma riskini azaltmanın kolay bir yolu. Ancak sosyal mesafe kurallarına uyulması ve iyi bir el hijyeninin ihmal edilmemesi gerekiyor. Sadece maske kullanımı bu diğer önlemlerin yerini almıyor.
