BES’ten emekliliğin önemi artıyor

Katılımcıların emeklilik döneminde düzenli gelir sağlarken sistemde kalan birikimlerini enflasyona karşı koruyabilen emeklilik ürünleri, sistemin devamlılığı açısından oldukça büyük önem arz ediyor.

Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) Nisan 2024 sonu itibarıyla açıkladığı verilere göre Bireysel Emeklilik Sistemi’nden emeklilik hakkını kullanan toplam 290 bin 218 katılımcı bulunuyor. Bu katılımcıların sadece %3,37’ye karşılık gelen 9 bin 790’ı emeklilik gelir planı kapsamında programlı geri ödemeyi tercih edip sistemde devam ediyor ve düzenli geri ödeme alıyor. Diğer bir deyişle emeklilik hakkını kullanan her 100 katılımcıdan yaklaşık 97’si sistemdeki birikimlerini toplu para olarak alıp sistemden ayrılıyor. Diğer taraftan, EGM verilerine göre 2023 yılsonu itibarıyla emekliliğe hak kazanmış olmakla birlikte geri ödeme almak veya emeklilik ile sistemden ayrılmak yerine birikim yapmaya devam eden katılımcı sayısı 298 bin 201 kişi. Bu katılımcıların sistemdeki birikim tutarı ise 2023 yılsonu itibarıyla 57,6 milyar lira seviyesinde.

EMEKLİLİĞE HAK KAZANAN KATILIMCI SAYISI ARTIYOR

2003 yılsonunda faaliyete başlayan Bireysel Emeklilik Sistemi’nde, birikimli hayat sigortasındaki birikimlerini aktaran katılımcılar 2007 yılında ilk emekliler olarak kayda girdi. Sistemin kendisinde birikime başlayanlar ise 2013 yılında emekli olmaya başladı. 20 yılı aşkın süredir faaliyet gösteren sistemde emekliliğe hak kazanan katılımcı sayısı her geçen gün artmakta. Bu katılımcıların ortalama birikimleri de sistemde geçirdikleri uzun süre ile bağlantılı olarak ortalama birikimlerin oldukça üzerinde.

EGM verilerine göre 2024 yılının ilk çeyreğinde emeklilik hakkını kullanan 21 bin 628 katılımcıya ödenen toplam tutar 10,4 milyar lira düzeyinde. 2023 yılında emeklilik hakkını kullanan 66 bin 404 katılımcıya toplam 21,7 milyar lira ödeme yapıldığı görülmekte. Bu da ortalama bir emeklinin Bireysel Emeklilik Sistemi’nden 2023 yılında 327 bin lira, 2024 yılının ilk çeyreğinde ise 480 bin lira aldığını göstermekte. Sisteme yeni giren sözleşmeleri ve katkı paylarını incelediğimizde 2024 yılının ilk çeyreğinde sisteme giren 660 bin sözleşme için 11,1 milyar lira katkı payı ödendiğini görmekteyiz. 2023 yılında sisteme giren 2 milyon 136 bin yeni sözleşme için 22,6 milyar lira katkı payı ödemesi yapılmış. Yeni girişlerin emeklilik ile sonlamaları karşılama düzeyine baktığımızda, yeni giren sözleşmelere ödenen katkı paylarının gerek 2024 yılının ilk çeyreği, gerekse 2023 yılı için nispeten yüksek olduğunu görmekteyiz. Ancak sisteme dahil edilebilecek katılımcı portföyü azalırken, emekli olabilecek katılımcılar gün geçtikçe artıyor. Bu nedenle, neredeyse başa baş olan bu karşılama düzeyinin önümüzdeki dönemde yetersiz kalacağını söyleyebiliriz.

Sonuç olarak, emekliliğe hak kazanan katılımcıları sistemde tutmak sistem paydaşları açısından BES’te yapılacaklar listesinin üst sıralarına yükselmiş durumda. Katılımcıların emeklilik döneminde düzenli gelir sağlarken sistemde kalan birikimlerini enflasyona karşı koruyabilen emeklilik ürünleri, sistemin devamlılığı açısından oldukça büyük önem arz ediyor.