Yüksek donanımlı bir aktüer kuşağı geliyor

Bilgi Üniversitesi Bankacılık ve Finans Yüksek Lisans Programları Direktörü ve BRG Consulting Ltd. kurucu ortağı Yrd. Doç. Dr. Genco Fas, aktüerliğin ülkemizdeki gelişimini değerlendirdi. 2008 yılından beri aktüer adaylarını sınavlara hazırlayan Fas, aktüerliğe olan ilginin son 3-4 yılda fark edilir şekilde arttığını söyledi. Son yıllarda sınavlarla beraber adayların bilgi seviyesinin çok yükseldiğini ifade eden Fas, “Bugün son seviye sınavlarını vermek üzere olan donanımlı bir genç kuşak var. Bu arkadaşlarımızın aktüer unvanı alarak büyük başarılara imza atacaklarını düşünüyorum. Sınavlara en yoğun talep İstanbul’dan, fakat özellikle Ankara ve İzmir’den gelen talep de hızla artıyor. 2009-2010’da yılda 5 veya 6 eğitim yapabilirken, son üç yılda, yıl boyunca şirketlerin kendi aktüerya gruplarıyla çalışıyoruz. Yönetimler bu grupları üst düzeyde destekliyor. Şirketlerde başka bir bölümün böyle teşvik edildiğini düşünmüyorum” diye konuştu. Sınavların ve mesleğin gerektirdiği yüksek bilgi düzeyi nedeniyle adayların ciddi bir eğitime tabi tutulduğunu hatırlatan Fas, “Aktüer olmak isteyen adaylar gerçekten çalışıyor. Aktüerliğin sağlam bir matematiksel altyapı talep etmesi nedeniyle bir eğitim 1.5 veya 2 aya yayılıyor. Sınavları tamamlayan bir aday ise bu alanda sanki tezsiz bir doktora yapmış kadar yeterlilik kazanabiliyor. Tabii bu düzeye gelmek için uzun çalışma saatlerini göze almak ve özveri göstermek gerekiyor” dedi. Fas, zamanla bunları yapan grupların aktüerlik yolunda basamakları tırmandığını, günümüzde aktüer unvanı almak üzere olan çok seçkin bir grup adayın bulunduğunu sözlerine ekledi.

‘KARARLILIK İSTEYEN BİR SÜREÇ’
Aktüerlik sürecine girilecekse, kişilerin sorumluluklarını bilmesi gerektiğini söyleyen Fas, “Şirketlerin sınavlar için çalışanlarına destek olması ancak böyle mümkün. Çünkü 3 veya 4 yıla yayılan bu süreçte başarı, ancak herkesin bilinçli şekilde ciddi emek sarf etmesiyle gelebilir. Biz de bu zorlu ve uzun yolculukta onlara en güçlü desteğimizi vermeye çalışıyoruz” diye konuştu. Aktüerlik sınavları eğitimlerine 2008 yılında başlayan Fas, bugün sektörün önemli ve lider firmalarıyla çalıştıklarını söyledi ve şöyle konuştu: “Çalıştığımız şirketler arasında sektörün lider oyuncuları yanında aktüerya biriminin önemini bilen denetim firmaları ve sosyal güvenlik ile ilgili devlet kuruluşları da bulunuyor.” Üç seviyede 10 teknik sınav olduğunu söyleyen Fas, “Sınavlarda stajyer/yardımcı aktüer ve aktüer olmak üzere 3 seviye bulunuyor. İlk seviyede teknik başlıklar; matematik, finans matematiği ve istatistik-olasılık. 2. seviyede ise hayat sigortaları, risk modelleme ve finans teorisi yine teknik ve ileri düzey başlıklar. Son seviye ise 2. seviyenin genişletilmiş olarak ele alındığı hayat-hayat dışı sigortaları ve yine finans başlıklarından oluşan bir seviyedir. 1. Seviye teknik bir temel verirken, 2. seviye mesleğe giriş yapar. Nihayet 3. seviye ile adaylar meslekte bu teknik temelin nasıl kullanıldığını öğrenirler” dedi.

‘SİGORTA SEKTÖRÜNÜN DAHA ÇOK AKTÜERE İHTİYACI VAR’
Türk sigorta sektörünün aktüerlere çok ihtiyacı olduğunu ve bu ihtiyacın gelecekte daha da artacağını ifade eden Fas, “Ürünleri fiyatlayanlar, bu ürünlerin hangi segmentte, ne kadar prim ve nasıl bir risk ile sunulacağına karar veren hep aktüerlerdir” diye konuştu. Fas, günümüzün rekabetçi ortamında şirketlerin amacının büyümek olduğunu, bunun için de yeni ürünler geliştirmek gerektiğini vurgulayarak, aynı ürünü satan firmaların rekabete giremeyeceğini, bu nedenle aktüerlere olan ihtiyacın artarak devam edeceğini belirtti.
Aktüerliğin 2009’dan beri bir dizi sınavla alınmasının hakkaniyetli bir yapı oluşturduğunu söyleyen Fas, şöyle devam etti: “Kariyeriniz kurumsal veya bireysel nedenlerle istediğiniz gibi ilerlemeyebilir. Ancak aktüerlik, sınav sistemine bağlanmış bir merdiven. Aday, bilgi ve donanımı yeterliyse bu unvanı alıyor ve beraberinde profesyonel hayatta geçmişteki konumuna göre özgürleşebiliyor. Adaylar için en güçlü motivasyonun bu olduğunu düşünüyorum.” Aktüerlerin imza yetkisine de işaret eden Fas, aktüerlik unvanının beraberinde imza yetkisi kazandırdığını, bu ayrıcalıklı yetkinin meslek hayatı boyunca devam ettiğini belirtti.

‘YÜKSEK DONANIMLI BİR AKTÜER KUŞAĞI YETİŞİYOR’
Yurt dışından gelen aktüerlerin yurt içindekilere göre daha bilgili veya donanımlı olduğu algısının geçmişte var olduğunu ifade eden Fas, “Ben de böyle olduğunu düşünüyordum. Ancak bu durum artık geçerli değil. Ülkemizdeki sınavlar SOA’nın (Society of Actuaries) yaptıklarıyla aynı seviyede. Arkadaşlarımızla sınavlara hazırlanırken arşiv yanında mutlaka SOA’nın sorularını da çözüyoruz. Zaten birçok arkadaşımız Türkiye ve yurt dışındaki sınavlarda aynı hızda ilerliyor. Tabii yurt dışında hukuk ve muhasebe sistemleri farklı olduğu için sınavlar bazı farklılıklar gösteriyor ama seviye olarak bir fark yok” diye belirtti.
Geçmişte aktüerya yüksek lisansının aktüer unvanı sunması ile sınav sistemini karşılaştıran Fas şunları söyledi: “Bir aktüerya yüksek lisans mezununun, örneğin hazırladığı tezde yetkinliği olsa da, aktüeryanın gerektirdiği birbirinden farklı başlıklarda bilgi sahibi olması beklenemeyebilir. Burada 10’u teknik 13 sınav var. Yani farklı konularda ileri düzeyde bilgi sahibi olmak gerekiyor. Dolayısıyla son dönemde uygulanan bu sistemle adayların seviyeleri de yükseliyor. Çok donanımlı bir aktüer kuşağının yetişmekte olduğunu düşünüyorum.”

SINAVLARA GİRMEK İÇİN MEZUN OLMAYA GEREK YOK
Üniversite öğrencilerinin sınavlara girebildiğini, ancak unvan için mezun olmak gerektiğini söyleyen Fas, adayların sınavlara 3. ya da 4. sınıftayken girmeye başlamasını tavsiye etti. Fas, “Burada yol yavaş alınabiliyor. Sınavlarda başarıyla ilerleyen adayın bile önünde 3-4 yıl gibi bir zaman bulunuyor. Çünkü sınavlar yılda 1 ya da 2 kez yapılıyor. Aynı anda 4 sınavın verilmesi kolay olmadığından ister istemez herhangi bir seviyeyi tamamlamak en az bir veya bir buçuk yıla yayılıyor. Dolayısıyla sürece erken girmek ve sonunda alınacak değerli aktüer unvanının hakkının verilebilmesi için çalışmaya vakit ayırmak gerekiyor” diyerek sözlerini noktaladı.

AKTÜER ADAYLARINI SINAVLARA HAZIRLIYOR
Boğaziçi Üniversitesi Matematik Bölümü’nden lisans ve Yeditepe Üniversitesi Matematik Bölümü’nden yüksek lisans derecelerini almış olan Fas, Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden oyun teoretik ve rassal ekonomik modeller konusunda tamamladığı tezle doktora derecesini aldı. Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi olan Fas’ın rassal modelleme ve finans alanlarında uluslararası hakemli dergilerde makaleleri ve sunumları bulunuyor. Fas, 2009 yılından bugüne TSEV ve BRG Consulting Ltd. çatısı altında ulusal ve uluslararası ölçekte çok sayıda banka ve sigorta şirketinin finans ve aktüerya alanlarındaki eğitimlerinden sorumlu oldu.