Uzakdoğu mottosu: Çok çalış, hızlı çalış!

Keşke Kapadokya’da yaşasam!

Kamo Tada Yoshi/ Japonya (70, Restoran sahibi)

Japonya için söyleyeceğiniz ilk şey ne olurdu?
Çok büyük!
Bunu olumlu manada mı söylüyorsunuz olumsuz mu?
Biraz olumsuz. İnsan daha sakin hayat arıyor.
Ne gibi?
Sizin Kapadokya gibi mesela. Keşke orada yaşasam!
Gittiniz mi hiç?
Gençliğimde gitmiş, gezmiştim. Bir sırt çantam vardı, o kadar. O yıllarda çok param yoktu. Ucuz olduğu için bol bol ekmeğe talim etmiştim. Türk yemekleri harikaydı ama. Ama işte ben genellikle ekmek yemiştim dediğim gibi.
Sonra da o günlerin acısını çıkarmak için restoran açtınız herhalde?
Evet, büyüyünce. (Gülüyor.)
Japonya’da sigorta poliçesi almak pahalı bir iş mi?
Bütçenize göre değişir. Ama fiyatlar Avrupa’daki fiyatlarla çok farklı değil açıkçası. Devlet sizi zaten sigortalıyor. Eğer o yetmiyorsa o zaman üzerine yeniden ödeme yapıyorsunuz.
En yaygın sigortalar hangileri?
Bilmem, sanırım benim ilgi alanıma girdiğinden bana emeklilik ve hayat çok yaygın gibi geliyor.

Ekonomi hızla büyüyor

Cheng Jingming / Çin ( Memur, 28)

Adınız şarkı gibi!
Gerçekten mi?
Evet, kendi içinde bir müziği varmış gibi, benim kulağıma öyle geliyor. Neşeli bir isim sanki. Çin’de hayat nasıl? O da isminiz gibi neşeli mi?
(Gülüyor.) Evet, genel olarak mutluyuz, neşemiz yerinde diyebilirim. Bir terslik yok yani, her şey yolunda.
Ekonomi nasıl gidiyor?
Ekonomi hızla büyüyor. Üretim çok. Artık dünya pazarında ciddi bir ağırlığımız var, daha da iyi olacak.
Peki hayat pahalı mı?
İdare ediyoruz ama açıkçası elimize geçen para arttıkça fiyatlar da artıyor ve durumumuzda büyük bir değişiklik olmuyor.
Bir de çok çalışıyormuşsunuz galiba. Öyle mi?
Evet, orası doğru. Çoğu zaman çalışma saatleri katlanılmaz olabiliyor.
Sigortanız var mı?
Devletin yaptığı sigortam var. Eğer çalışıyorsanız devlet size birtakım temel sigorta haklarını zaten veriyor. Ama eğer daha fazlasını isterseniz ek ücret ödemek zorundasınız. Ben de bu yöntemi kullanıyorum.

10 saatten az çalışmıyoruz

Choi Mim-Ah/ Güney Kore (Biyolojist, 40)

Güney Kore’ye gezmeye gelecek okurlarımıza ne tavsiye edersiniz?
Başkent Seul harika bir yerdir. Muhakkak görmelerini tavsiye ederim. Jeju Adası ve Han Nehri de öyle. Bizim memleketin yemekleri farklı ve güzeldir, bir de özellikle gece manzaraları. Şehirler ışıkların altına gömüldüğünde çok masalsı görünür.
Mutlu musunuz Güney Kore’de?
Evet, mutluyum. Sonuçta insanın kendi ülkesi gibisi yok. Kültürümü, ülkemi, her şeyi seviyorum. Ters giden şeyler de olabiliyor tabii bazen ama o kadarı her yerde olur.
Güney Kore’de ekonomi nasıl?
Hızla gelişiyor. Dünyanın bizim bulunduğumuz kısmında ekonomiler yükselişte zaten şu ara, biliyorsunuz.
Çalışma saatleriniz nasıl?
Yasal saatleri soruyorsanız 9-5 arası deniyor. Ama gerçek pek öyle değil. 10 saatten aşağı çalışan yok. 12 saat çalışmak mesela sıradan bir durum. Çalışma saatleri çok uzun ve bitmek bilmiyor.
Özel sigortanız var mı?
Evet var. Sağlık ve hayat sigortam var.
Sigorta şirketinize güvenir misiniz?
Bilmem. Yani güvenmek zorundayım sanırım. Güvenmeyip de ne yapacağım?

Çin’de hayat hızlı ve stresli

Jen Chung / Çin (Sağlık görevlisi, 30)

Çin’de hayat nasıl?
Çok hızlı ve stresli. Bu yüzden ben Avrupa’ya taşındım zaten.
Nereye taşındınız?
Belçika’ya taşındım, orada yaşıyorum. Çalışma saatleri düzenli, çalışma tarzı stressiz. Bana çok daha iyi geliyor.
Çin’deyken vaziyet nasıldı peki?
Her şey iş ve çalışma odaklıydı. Sistem sizi bir biçimde hızlı hareket etmeye ve durmadan çalışmaya itiyordu. Bu da beraberinde yorgun ve mutsuz bir hayat getiriyor.
Ekonomi ne alemde Çin’de?
Avrupa’daki gibi bir krizden bahsedemeyiz. Yükselen bir ekonomi var. Her geçen sene daha da fazla. Ama tabii fiyatlar da yükseliyor. Yani ekonomideki yükseliş insanların günlük hayatını öyle pek de kolaylaştırmıyor.
Çin’deyken özel sigortanız var mıydı?
Hayır, yoktu. Devletin sunduğu imkânları kullanıyordum.
Özel sigortalara talep var mıydı?
Son yıllarda pek çok özel sigorta şirketi faaliyet göstermeye başladı ve özel sigortalar tercih edilir hale geldi. Özellikle büyük şehirlerde pek çok insan sigortalı. Devlet de bunu teşvik ediyor zaten.

Japonlar’ın DASK’ı
Japonya ve sigorta denince insanın aklına ilk olarak ister istemez deprem sigortası geliyor. Japonya’da deprem teminatı, Türkiye’deki DASK kurumu ile benzer bir vazife gören Japon Deprem Reasürans Şirketi tarafından sağlanıyor. Özel sigorta şirketleri ise hasar bedelinin yaklaşık olarak yüzde 20’sini karşılıyor. Konutlarda meydana gelen deprem ve tsunami hasarını devlet karşılıyor. Bu felaketlerin akabinde oluşan yangınlar ise sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin teminatı altında bulunuyor. Ticari ve endüstriyel kurumların deprem, deprem sonrası yangın ve tsunami teminatlarına gelince, onlar da özel sigorta şirketleri tarafından veriliyor.

Çin’in büyük kentleri sigortalı
2005’te, mevcut sistemle halkın sağlık ihtiyaçlarını tamamen karşılayamadığını fark eden Çin hükümeti, bu konuda yeni düzenlemeler yapmış ve özel sigorta şirketlerinin girişine izin vermiş. 2007’de Çin’de 150 milyonun üzerinde insan, 103 özel sigorta şirketi tarafından sigortalanmış.  Bilhassa Shanghay ve Pekin gibi kentsel nüfusun yoğun olduğu bölgelerde, özel sağlık sigortalarına yoğun talep var. Bu durum Çinlilerin artan gelir düzeyi ve sağlık meselesinde bilinçlenmesiyle ilişkilendiriliyor.