Finans sektörünün geleceğini aktüerler belirleyecek
İş süreçlerinde artık başarıyla beraber güvenin de arandığını ifade eden Bilgi Üniversitesi Bankacılık ve Finans Yüksek Lisans Programı Direktörü ve BRG Danışmanlık’ın kurucu ortağı Dr. Genco Fas, sigortacılık ve genele bakıldığında finans sektöründe pandemi sonrası dönemde aktüerlerin belirleyici bir rolü olacağını söyledi.
Sigorta süreçlerinin kalbinde yer alan aktüerlik mesleği de gündemdeki gelişmeler ve dijital dönüşümle beraber şekilleniyor. Bilgi Üniversitesi Bankacılık ve Finans Yüksek Lisans Programı Direktörü ve BRG Danışmanlık’ın kurucu ortağı Dr. Genco Fas önümüzdeki dönemde aktüerlerin, kuracakları modeller ve öngörecekleri senaryolarla finans sektörünün gideceği yönü belirleyeceklerini ifade etti.
Pandemi durumunun aktüerlik mesleğine etkisi nasıl oldu?
Finans sektörünün 2000’lerden bu yana yaşadığımız dijitalleşmeyle sınırları aşması ve bir bütün haline gelmesi, paralelinde dünyada bilgi paylaşımının artık anlık olması risk değerleme ve tahminlemeyi zaten önemli bir başlık haline getirmişti. Fakat COVID-19 ile hiç öngörülemeyen şeylerin bile gerçekleştiğini görüyor ve hala inanamasak da bu tip durumların devamı veya tekrarının pekala olabileceğini hissediyoruz. İşte bu nedenlerle artık bundan sonraki dünyada matematik modellerle, özellikle rassal süreçlerle ilgili çalışan ve tahminleme yapan matematikçilere yani mesleği adıyla söylemek gerekirse “aktüer”lere ilginin ve gereksinimin arttığı ve artmaya da devam edeceği aşikardır. Yaşadığımız şu 4 aylık süreçte nasıl ki tıp insanlarının her dediğine kulak kabarttık ve söylenenlere uymaya çalıştık, işte aktüerler de, bundan sonra kuracakları modeller ve öngörecekleri senaryolarla özelde finans sektörünün genelde ise tüm ticaretin gideceği yönü belirleyecek ve arz-talep dengesini belirleyerek, belki bir çeşit toplum mühendisliği gibi satın alma alışkanlıklarımızı terk etmemize ve yeni ihtiyaçların ortaya çıkmasına neden olacaklardır.
BRG Danışmanlık olarak bu dönemde nasıl bir eğitim uyguluyorsunuz?
Bildiğiniz gibi BRG Danışmanlık olarak 10 yılı aşkın bir süredir aktüerlik sınavlarına hazırlık eğitimleri düzenliyoruz. Beraber yaptığımız çalışmalar sonucunda bugün 50’den fazla arkadaşımız sektörde aktüer unvanı ile yer almaktadır. Özellikle son üç yıldır her eğitimi ortalama 20 aday ile yapıyor ve sınavların üç seviyesindeki tüm başlıkları senede belki üç kez açıyorduk. Fakat COVID-19 ile beraber önce Mayıs sınavları iptal edildi. Ardından da sınıf eğitimlerine talep tamamıyla sona erdi. Bu sürecin uzayacağı belli olunca önce tüm aday arkadaşlarımızın davetli olduğu ve adını “3 Soru-3 Cevap” koyduğumuz Zoom toplantılarını Nisan ve Mayıs aylarında hayata geçirdik. Her defasında farklı bir dersin işlendiği bu oturumlarda katılım hem sayıca hem de nitelik olarak öyle üst düzeylere çıktı ki bazı başlıkları verimlilik açısından iki kez yapmak zorunda kaldık. Aslında bu noktada biraz da şanslı olduğumuzu düşünüyorum. Çünkü 2019’un büyük bölümünde online eğitimi sınıf eğitimlerinin yanında hep bir alternatif olarak aday arkadaşlarımıza sunmuş ve alışkanlık kazanmalarını sağlamıştık.
Durum böyle olunca, Haziran ayı ile beraber tüm eğitimleri online platformda başlattık. Gördük ki artık her eğitimi 20 ile 30 arası bir katılımcı sayısıyla gerçekleştiriyoruz. Aldığımız geri dönüşler ise son derece olumlu. Herkes evinin rahatında, özel ders ortamında ve trafik, yol ve zaman kaybı gibi sorunlar yaşamadan eğitimlere katılmaktan çok memnun.
Diğer yandan online çalışmaların dünyanın yaşadığı bu süreç nedeniyle gördüğü yeni ilgi bizi yeni atılımlara yöneltti. Online eğitimlerin sınır tanımaması “Türkiye’de verdiğimiz eğitimleri neden yurt dışındaki SOA veya CAS gibi sınavlar için de ve tüm Avrupa’yı kapsayacak şekilde vermiyoruz?” sorusunu gündeme getirdi. Bu proje şu anda üzerinde büyük heyecanla çalıştığımız bir başlık ve öncelikle hedefimiz Kuzey Avrupa veya Nordic diye tabir edilen ülkeler ve Almanya. Tüm derslerin İngilizce verilecek olmasının yanında derslerin üniversitelerde öğretim üyesi olarak görev yapan ama aynı zamanda özel sektörde yönetim kurulu üyeliği veya CFO pozisyonlarında bulunan akademisyenlerle yapılacağını söylemeliyim.
Ayrıca bundan sonra her Eylül ve Nisan ayında uzun soluklu eğitimlerimiz yanında tanıtım ve konu tekrarı amaçlı, tıpkı bu bahar aylarında yaptığımız gibi 30’ar dakikalık ve herkesin davetli olduğu soru-cevap Zoom oturumlarını yapacağımızı adaylara duyurmak isterim.
Son olarak, etkinliği artıran dijital girişimler aktüerlik mesleğini nasıl etkileyecek?
Teknolojik gelişimler ve finans alanındaki yansımaları; fintech ve insurtech bizim de üzerinde sıklıkla konuştuğumuz ve aktüeryayı derinden etkileyen başlıklar. Bilirsiniz, meslekler için süre tahmini yapılır ve içinde bulunulan çağa ait denir. Örneğin 1980’lerin meşhur bilgi kaynakları olan ansiklopedilerin bugünün interneti karşısındaki durumu ancak komik kelimesiyle ifade edilebilir. Tabii matematik ve bir alt dal olarak aktüerya böyle olmayacaktır şüphesiz. Çünkü insanlık hep matematik yapmıştır, yapacaktır ve doğayı bu dille kavramaya çalışacaktır. Fakat bu bilimlerin bile en azından yapılış tarzlarının kendini yenilemeye ihtiyaç duyduğu aşikardır. Bugünün hesaplarını teknolojinin bize sunduğu olanakları kullanmadan yapmak mümkün değildir. Yine bir aktüerin her zamankinden daha çok ekonomi-politik bilgisinin olması, sosyoloji bilmesi ve buradan gelecek büyük datayı işleyebilecek ekonometri bilgisi yanında kodlama yapması lazımdır.
Son bir söz olarak şunu söylemek isterim; dünya, 1800’lerin başından itibaren önce Fourier ve ardından yaklaşık bir yüzyıl sonra Maxwell’in ortaya koyduklarıyla özellikle 20. yy’da çok hızlı bir teknolojik dönüşüme girdi. Bunun bugün katlanarak arttığını ve teknolojik ve bilimsel atılımların tüm hayatımızı değiştirdiğini görebiliyoruz. Bunun ötesinde ise içinden geçtiğimiz tarihi zamanlar ve öngörülemeyen, ilk kez tüm insanlığı korkutan bir tehdit… Sanırım artık ticari veya mesleki başarıların ötesinde her konuştuğumuz kelimenin tutarlı olması ve karşımızdakine güven vermesi gerekiyor. Dolayısıyla gelecekteki dünyamız ancak matematik, tıp, hukuk, ekonomi veya sosyoloji gibi analitik yani çözümlemeli bilimlerle uğraşan, sorgulayan ve kıyaslayan bireylere ait gibi görünüyor.
AKTÜERYA HAK ETTİĞİ YERDE DEĞİL
Ülkemizde aktüerlik mesleğine olan ilgi ve arz ne durumda?
2005 yılından beri Boğaziçi ve Bilgi Üniversitelerinin Mühendislik Fakültelerinde ve Matematik Bölümlerinde ders veren bir öğretim üyesi olarak gözlemim henüz aktüeryanın hak ettiği yerde olmadığıdır. Çok basit bir örnekle söylemek istersek; bir lise veya ortaokul öğrencisi mühendislik bölümlerini isim isim sayabilirken belki çok azı Matematik Bölümü’nün müfredatının lisede gördüğü matematik veya aritmetikten farklı bir şey olduğunu bilir. Hatta bu öğrencilerin neredeyse tamamı Aktüerya’nın adını bile duymamıştır. Dolayısıyla bu bilgisizlik veya yanlış bilgi sahibi olma tercihlere de yansıyacak ve sonuçta Aktüerya ve matematik bölümlerine az sayıda kişi neyin ne olduğunu bilerek girecektir. Bu nedenle de ülkemizde henüz aktüeryal bilimlerin ve genelde de uygulamalı matematiğin kendini tanıtmak ve ilgi görmek için kat edeceği çok yolu vardır. Fakat dünya galiba geçtiği olağanüstü süreçle bunu bizim için yapacak gibi duruyor, ne dersiniz?
Röportajda cevabını bulamadığınız sorularınız için Genco Fas’a aşağıdaki adreslerden ulaşabilirsiniz:
• instagram.com/brgegitim/
• teknikbilimlermerkezi.com
