AVM

MAYIS 2012 sayımızda AVM (Alışveriş Merkezi) konusuna takılıp bir şeyler yazmış ve o tarihte ülkemizde 278, İstanbul’da 109 AVM olduğunu belirtmişim.
Temmuz 2014 sayımızda ise, “Bugün Beyoğlu’nda AVM yapan ve yapmaya devam etmek uğruna tarihi yapıyı yok edenler sonunda, o yapıları olsa olsa kat otopark yapmak zorunda kalacaklar” diye bir büyük kehanette bulunmuşum.

BAKALIM AVM’LERİN BUGÜNKÜ HALİ NEDİR?
Her konuda yardım aldığımız Google ve Yandex gibi arama motorları ne yazık ki ciddi bir güncelleme eksikliği içindeler. 2015 yılının 7. ayında 2007–2009 tarihli bilgilerle karşılaşabiliyorsunuz. Nitekim Türkiye ve İstanbul’da bugün kaç AVM bulunduğu konusunda kesin bir bilgiye ulaşamadım. Kaynakları tamamen reklâm amaçlı kalitesiz kuruluşlar maalesef.
Buna göre güvenilir kaynak olarak gördüğüm, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken’in AVM konusundaki genel görüşlerini aktarmayı uygun buldum.
Palandöken, yazılı açıklamasında, yeni AVM’lerin açılmasını “yeni rant projeleri” olarak niteledi. İstanbul’da 3 yıl içinde 31 yeni AVM açılacağı iddialarına ilişkin Palandöken, yeni yer, yüksek kiralar ve satış politikaları ile haksız rekabet ortamı oluşturmaya devam edileceğini savundu. Yabancı sermayenin, perakende piyasasına girmeye, rant elde etmeye ve yerli üretime zarar vermeye devam edeceğini öne süren Palandöken, “Buralar üretim merkezi ya da fabrika değiller. Bir diğer boyut ise şehrin görsel kirliliği haline geldiler. Yeşilin yerine AVM diktiler. Bir an önce Perakende Yasası’nın yönetmelikleri hazırlanarak piyasanın kuralları hayata geçirilmeli” değerlendirmesinde bulundu.
AVM kurulan yerde iş sahibi olan ve büyümeye çalışan esnaf yok olup, iş yerlerini kapatıp AVM’lerde tezgahtar olmak zorunda kalıyor.
AVM’ler ihtiyaç karşılığında yapılmadığından, yenileri yapılırken eskiler işlevsizleşiyor. Kapalıçarşı 600 yıldır faaliyet yürütürken, açılan bu AVM’lerin yerine birkaç yıl sonra yenileri yapılıyor.
Diğer taraftan, EVA Gayrimenkul Değerleme Danışmanlık ile araştırma şirketi Akademetre Araştırma & Stratejik Planlama  işbirliği ile hazırlanan rapora göre Türkiye genelinde 2014’te 64, 2015’te 42, 2016‘da  14, AVM açılmasıyla 13.4 milyon metrekareye ulaşacağı ve yüzde 46 oranında büyüyeceği görülüyor.
İstanbul’da AVM’ye ihtiyaç olduğunu belirten uzmanlar, ilçe bazında arz ve talep dengesinin birbiriyle örtüşüp örtüşmediğinin iyi analiz edilmesi gerektiğinin altını çiziyorlar.
Aynı raporun bir başka bölümüne göre ise, Türkiye genelinde 10 yaşın üstünde 83 AVM bulunuyor. Bu sayı 5 yıl içinde 141’e ulaşacak. İşlevselliklerini kaybetmemeleri için yaşlanan tüm AVM’lerin yenilenmesi gerektiği belirtiliyor.
İstanbul’da son olarak inşa edilen Zorlu Center’ın piyasa değeri 2.5 milyar doları buluyor. Yine İstanbul’da bulunan Mall of İstanbul’un piyasa değeri 1 milyar dolara yaklaşırken, Özdilek AVM’nin değeri ise 750 milyon dolara kadar çıkıyor. Kanyon AVM’nin değeri 500 milyon dolar, Akmerkez’in 400 milyon dolar değerinde olduğu tahmin ediliyor.
Bir yatırımcı, “Krizden önce uluslararası yatırımcılar Türkiye’de AVM satın almanın yollarını arıyordu. Ama şimdi uluslararası yatırımcının da ilgisi azaldı. Ekonomideki düzelme işaretlerine bakarak, yaptığımız yatırımın geri dönüşünün 12-15 yıl  arasında olabileceğini düşünüyoruz. Bunun için sadece yerli ziyaretçilerin değil turistlerin de AVM’yi ziyaret etmelerini sağlamak gerekiyor” demiş. Konu bu kadar sancılı iken acaba neden ısrarla AVM inşa edilir? Yoksa bu bir (affedersiniz) sidik yarışı mı? Şöyle bir şehir efsanesi dolaşıyor, “Bir büyük iş adamı AVM’nin birinden yer kiralamak (veya satın almak) istemiş. Ancak ‘konseptiniz uygun değil’ diye refüze edilmiş. Onuruna yediremeyen adam, AVM’nin yanına 750 milyon dolara yeni bir AVM inşa ettirmiş!”
Ne dersiniz?
***
Sektörümüzün emektarlarından TAHSİN BUMİN ağabeyi kaybettik. Sigortacı ailesi adına ailesine, yakınlarına ve camiamıza başsağlığı dilerim. Allah rahmet eylesin.